باشگاه روزنامه نگاران مسجدسليمان/ محمدرضا مکوندی: قریب به یک دهه است خوزستان گرفتار مشکل ریز گردها شده است. معظلی که زندگی عادی مردم خوزستان را تحت شعاع حضور خود قرار داده و مردم این استان را با مشکلات متعددی رو به رو کرده است. وقوع هشت سال جنگ تحمیلی در این استان؛ اجرای طرح های توسعه ای ملی به قیمت فدا شدن توسعه استانی از قبیل ساخت غیر کارشناسی سدهای متعدد در مناطق مختلف استان مانند سد گتوند که در مجاور کوه نمک احداث شده یا سد کرخه که خروجی آب به هورالعطیم را کاهش داده است؛ توسعه صنایع نفتی استان و تولید هزاران تن روزانه آلاینده های صنعتی که ضمن افزایش قابل ملاحظه آلودگی هوا در بارش باران های اسیدی بی سابقه و کاهش چشم گیر بارندگی ها به دلیل عقیم سازی ابرها تاثیرات غیرقابل اجتنابی داشته است و بروز خشکسالی هایی که سال به سال گسترده تر می شود در تغییر اقلیم خوزستان موثر بوده است.
اگر امروز خوزستان به شدت در محاصره مشکلات زیست محیطی است به این علت است که متناسب با پیشرفت این مشکلات و از جمله پدیده گرد و غبار از سوی مدیران محلی و ملی چاره اندیشی جدی نشده است امروز خوزستان روزگار بدی را تجربه می کند مشکلات تنفسی و ریوی در بین مردم مناطق مختلف استان بیداد می کند رشد بیماری های صعب العلاج نگرانی های زیادی ایجاد کرده است از بین رفتن تدریجی فضای سبز شهری و جنگلی استان به تنهایی خسارات گسترده ای برجای نهاده است. عدم اجرای جدی طرح های توسعه ای فضای سبز توسط صنایع آلاینده به تناسب سهمی که در ایجاد آلودگی هوا در سطح استان دارند در سال های اخیر جدی گرفته نشده است و طرح های موثر در کاهش آلودگی هوا همچون کمربندهای سبز در شهرهای نفتی اجرایی نشده است همچنین اجرای طرح های مالچ پاشی بسیار ضعیف انجام و عدم تخصیص به موقع اعتبارات در این خصوص باعث شده اکنون مردم شریف خوزستان شرایط سختی را ناشی از وجود گرد و غبارشدید و آلودگی هوا تجربه کنند.
خوزستان قلب تپنده کشور است. مقام اول در تولید نفت و گاز و انرژی برق آبی و پرداخت مالیات و….این استان ثروتمند را به مدد انبوه مشکلات زیست محیطی و ازحمله پدیده نامبمون گرد و غبار که اکنون به علت شدت غلظت به خاک ریزان تبدیل شده باعث شده مردمان این استان در کنار چاههای نفت و گار روزگار نکبت باری را تجربه کنند.
ده سال پیش محیط زیست ساز ملل متحد(UNEP )با انتشار گزارشی 50 صفحه ای از شکل گیری فاجعه تغییر تدریجی اکوسیستم منطقه بین النهرین به یک اکوسیستم بیابانی در ابعاد 500 هزار هکتار به علت سدسازی های بی رویه همچون سد کرخه و احداث بیش از سی سد بر دجله و فرات توسط عراق و ترکیه و نابودی 90%از تالاب هورالعطیم و تبدیل آن به بیابان های نمک زار خبر داده بود که این گزارش کارشناسی شده و تکان دهنده متاسفانه از سوی متولیان محیط زیست کشور جدی انگاشته نشد.
احداث کانال بزرگ صدام در دوران جنگ تحمیلی برایر انتقال آب هورالعظیم به عنوان طرحی مخرب محیط زیست و با هدف تشدید نظارت بر شیعیان توسط صدام و نیز اجرای طرح های اکتشاف نفت توسط وزرات نفت ایران در7500هکتار از زمین های واگذار شده تالاب هورالعظیم؛ و اکنون اجرای طرح انتقال آب به کویت و….در تشدید این بحران بدون تاثیر نبوده است.
گفته می شود برخی مسوولان استانی از پدیده گرد و غبار با منشا درون استانی ابراز تعجب کرده اند در صورتی که بسیار واضح است با عبور یک گله بز از این بیابان های خشک درون استان چه گرد غباری به پا می شود آن وقت با وجود عدم بارش زمستانی مناسب و خشکسالی زودرس چگونه مسوولان استانی نتوانستند پیش بینی وقوع این فاجعه زیست محیطی با منشا استانی را نمایند؟
کافی ست فقط نگا هی به عوارض منفی گسترش پدیده گرد و غبار در استان داشته باشیم تا عمق این فاجعه بهتر مشخص گردد:
-گسترش بیماری های تنفسی و ریوی و بیماری های صعب العلاج در سطح استان: وقوع جنگ تحمیلی 8 ساله و استفاده مکرر صدام از سلاح های شیمیایی و جنگ امریکا و عراق و استفاده امریکا از بمب های حاوی اورانیوم ضعیف موجب شده گرد و غبار یاد شده مخاطرات بهداشتی و لاعلاج فراوانی را از قبیل بیماری های قلبی آسم و آلرژی، مشکلات جنسی؛ سونامی سرطان و…. به دنبال داشته باشد.
در آزمایشات به عمل آمده از عناصر موجود در گرد و غبارهای یادشده میزان عناصري مانند اورانیم، آرسنیک، سرب، روي و نیکل در این نمونه ها بیش از میزان طبیعی آن است.
با تشدید آلودگی های زیست محیطی به خصوص تشدید غلظت گرد و غبار رشد بیماری های صعب العلاج همچون سرطان قابل پیش بینی است. رئیس سابق بیمارستان شفا (بیمارستان تخصصی سرطان خوزستان) عنوان می کند: افزایش سرطان نسبت به گذشته ۹۰ درصد به علت محیطی و تنها ۱۰ درصد آن دلایل ارثی دارد و این نشان می دهد که حتماً در محیط زیست استان خوزستان اتفاقات ناخوشایندی می افتد که اینچنین سونامی سرطان به جان هموطنان ما در این خطه افتاده است. کاوه جاسب بیان می کند: گرد و غبارهایی که هر چند وقت یک بار شهر اهواز و دیگر شهرهای خوزستان را تحت تاثیر قرار می دهد از آلوده ترین ریزگردها و حاوی سمی ترین مواد در جهان است. این ریزگردها بی شک در ازدیاد انواع سرطان های خطرناک تاثیر دارند و ابتلای افراد بیشتر نیز در این سال ها را باعث شدند. بنابر گزارش هواشناسی این پدیده که از سال 80 شدت بیشتري پیدا کرد، در سال 81 ده نوبت در سال 82 یازده نوبت در سال 83 نه نوبت در سال 84 ، دوازده نوبت در سال 85 نوزده نوبت در سال 86 سی و یک نوبت و در سال 87 پنجاه و پنج نوبت بروز پیدا کرد و در سال هاي 88 و 89 به بیشترین حد خود چه از نظر تکرار و چه از نظر غلظت ذرات معلق رسیده است. اکنون هم روند تکرار پدیده گرد و غبار و شدت غلظت رو به افزایش نهاده است.
– تعطیلی مدارس؛ فرودگاهها؛دانشگاههاو ادارات و خسارات دهها میلیارد تومانی روزانه ناشی از تعطیلی سیستم اداری و آموزشی لازم به ذکر است هواشناسی استان میزان گرد و غبار موجود در جو را 18 تا 20 برابر حد استاندارد جهانی اعلام نموده است. به طوری که اگر بر اساس پیش بینی توصیفی هواشناسی اقدام به تعطیلی شود در سال باید 200 روز در خوزستان تعطیل شود.
-ازبین رفتن فضای سبز شهری و جنگلی مانند جنگل های بلوط که در زمره منابع ثروت ملی است همچنین گونه های کمیاب گیاهی و خسارات فراوان به کشتزارها و مراتع و….
-از بین رفتن دهها هزار هکتار تالاب مخصوصاً تالاب هورالعظیم به علت سد سازی
-ازبین رفتن گونه های مختلف جانوری و آبزیان به علت خشکسالی و نابودی تالاب ها
-تاثیرت منفی و نامطلوب گردو غبار بر شبکه های انتقال نیرو
-افزایش چشمگیر تصادفات شهری و بین شهری به علت کاهش دید رانندگان
-افزایش مهاجرت ها به خصوص نخبگان از استان که ضایعه ای قابل توجه است
-خروج سرمایه ها از سطح استان به علت شرایط نامناسب زیست محیطی
– افزایش و سیر صعودی خسارات اقتصادی اجتماعی در سطح استان
مردم خوزستان از وضعیت فعلی به ستوه آمده اند همان طور که نفت از خوزستان ملی است مشكل فعلی خوزستان هم باید ملی نگاه شود و با اجرای طرح های ضربتی کوتاه مدت برنامه های بلند مدت مستمر و کارشناسی شده از قبیل تشکیل یک کارگروه متشکل از دستگاههای اداری و اجرایی مسوول؛ برخورد جدی و استاندارد سازی صنایع آلاینده در سطح استان مانند صنایع نفت و گاز و کارخانجان صنعتی و…تعطیلی سد سازی در منطقه، رهاسازی آب در هورالعطیم؛ اجرای طرح های توسعه ای فضای سبز در مناطق بیابانی و شهری، اجرای طرح های تثبیت شن های روان و مالچ پاشی؛ توسعه خدمات درمانی و بهداشتی و توزیع شیر و ماسک استاندارد رایگان در مدارس و ادارات و اماکن عمومی؛ هماهنگی با کشورهای همسایه در زمینه مهار کانون های ریزگردهای برون استانی؛ تخصیص اعتبار از ردیف های ملی جهت مقابله با ریزگردها از جمله این اقدامات است که نباز به نگاهی جدی از سوی دولت مردان دارد یادمان باشد مشکل ریزگردها مشکلی ملی است مردم خوزستان را دریابیم.
درود بر شرفت و سخنان زیبایت درود