باشگاه روزنامه نگاران مسجدسليمان- با وجود آن که معبد باستانی سر مسجد در شهر مسجدسلیمان یکی از آثار به جا مانده از دوره هخامنشیان است اما عدم تعیین عرصه و حریم مصوب برای آن سبب شده تا انواع تعرضات به آن انجام شود و این روزها نیز پایه های برق به عرصه این محوطه باستانی تعرض کرده اند. به گزارش سايت خبري باشگاه روزنامه نگاران مسجدسليمان آتشکده سرمسجد، از جمله آثاری است که از دوره هخامنشیان باقی مانده و به دستور یکی از پادشاهان بزرگ هخامنشی ساخته شده و هر کدام از سنگ‌های بزرگ معدنی به کار رفته در آن حدود 4 تا 5 تن وزن دارد. گفته می شود، برای ساخت دیوارهای این معبد هیچ نوع ملاتی به کار نرفته و با توجه به زلزله‌های مکرر در مسجد سلیمان احتمال ریزش این سنگ‌های خشکه‌چین وجود دارد.
با وجود آن که در سال‌های 1386 و1387 عملیات گمانه زنی به منظور تعیین حریم انجام شد اما این عملیات هیچگاه به نتیجه نرسید و ضوابط تعیین عرصه و حریم صفه سرمسجد ابلاغ نشد. همچنین از همان سال‌ها بود که عملیات فنس کشی دور معبد صفه سرمسجد بدون آنکه تعیین عرصه و حریم ابلاغ شود، انجام و مقدمه ای برای تخریب و تعرض به عرصه و حریم معبد صفه سر مسجد شد.
در سال 1386 انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا خوزستان از طریق مکاتبه و اطلاع رسانی نسبت به پیمانکار سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خوزستان برای فنس کشی محوطه تاریخی صفه سرمسجد در مسجد سلیمان اعتراض کرد.
با این وجود تعرض به عرصه و حریم سر مسجد همچنان ادامه دارد چنانکه این روزها، برای نصب پایه های برق دیاند بر روی عرصه معبد سرمسجد ناچار شده اند اطراف معبد را حفره های چهار متری بکنند.
مجتبی گهستونی با اعلام این خبر گفت: «نصب پایه های برق در روزهای گذشته و پی کنی تا عمق چهارمتر بدون تعیین عرصه و حریم در حالی در این محوطه انجام می‌گیرد که از گذشته تاکنون، بیم آن می‌رود که اثار بیشتر در این محدوده وجود داشته و بر اثر نبود نظارت و کاوش دقیق، تخریب شوند.»
او با تاکید برآنکه مشاهده عکس های هوایی صفه سرمسجد حکایت از آن دارد آنچه که در سال 1386 فنس کشی شد فقط دور تراس کشیده شده و حدود یک پنجم عرصه را محصور کرده است ادامه داد: «عرصه و حریم محوطه تاریخی سرمسجد به شکل فاجعه باری مورد تجاوز و ساخت و سازهای بی ضابطه و غیرقانونی از چهارسو قرار گرفته است. چنانکه پس از تخلف های آشکار در صفه سرمسجد، حال ایجاد پایه های برق که با چراغ سبز اداره میراث فرهنگی صنایع دستی گردشگری مسجدسلیمان بدون هیچ گونه مجوزی همراه است از دیگر تخلفات عمده در صفه سرمسجد به شمار می رود.»
به گفته گهستونی، عدم توجه و ورود جدی سازمان میراث فرهنگی کشور و اداره کل میراث فرهنگی خوزستان موجب شده تا شدت تعرض ها بیشتر شود. در عرصه این محوطه تاریخی با بررسی های سطحی می توان ساخت و سازهای کهن را مشاهده کرد که در زیر ساخت و سازه های جدید با مجوز میراث فرهنگی مسجدسلیمان نابود شده اند.
به طور مثال بازسازی و توسعه یک واحد اموزشی، ساخت تالار عروسی، ساخت دهها واحد مسکونی، توسعه راهها، فنس کشی بدون عرصه و حریم، عبور دیگر پایه های برق از جمله این تعرض ها است. البته در جریان هر ساخت و ساز و انجام عملیات نظیر گاز رسانی، انتقال خطوط اب و برق و تلفن و فاضلاب آثار زیر سطحی در صفه سرمسجد به شدت آسیب دیده و نابود شده است.
ساخت سرویس های بهداشتی، اتاق مراقبین، ایجاد باغچه، کاشت درخت و آبیاری سطحی که دوستداران میراث فرهنگی بارها شاهد آن بودند، توسط میراث فرهنگی بر روی این اثر بدون هرگونه مطالعه دقیقی صورت گرفته است.
در عین حال، فاضلاب و پسماند خانه های اطراف که حاوی مواد شیمیایی است هم می تواند با ترکیب شدن با لایه مارنی در میان آثار که حساس به برخی مواد است، تخریب آثار را سرعت بخشد.
این درحالی است که معماری سر مسجد از جمله بناهای اوراتویی و مهمترین مشخصه آن استفاده از سنگ بدون ملاط در این معماری است و کاوش های گریشمن باستان شناس فرانسوی نشان می دهد که تخت جمشید با الگوگیری از این آتشکده ساخته شده است.
کشف ظروف سفالین، پایه های برنزی شمعدان به شکل حیوانات، نقش برجسته های سفالی با شکل گل شش پر، انواع سردیس، مجسمه های سفالی سوارکاران، مجسمه های عظیم سنگی هرکول در حال مبارزه با شیر و…. از جمله کشفیات باستان شناسان در پیش از انقلاب است که در موزه های شوش، ایران باستان و لوور قابل مشاهده است.
آتشکده جاویدان (صفه سرمسجد) واقع در مسجد سلیمان بنایی متعلق به قرن هفتم قبل از میلاد است که بنا بر نظر برخی کارشناسان، معماران برای ساخت تخت جمشید از آن الهام گرفته‌اند که بنای عظیم آتشکده سرمسجد در سال 1316 و با شماره 300 به فهرست آثار تاریخی ملی و باستانی کشور به ثبت رسیده است.
مرجع/chn
