باشگاه روزنامه نگاران مسجدسلیمان: برنامه رادیویی”رنگین کمان همدلی” خوزستان در حالی وارد ششمین سال از آغاز فعالیت اش می شود که به نظر می رسد توانسته است به عنوان یک برند و الگوی رسانه ای نقش تاثیرگذاری در تولید ؛ انعکاس و پرداخت به هویت های فرهنگی خوزستان ایفا نماید و گفتمان هویت خوزستانی را در مسیر درست و واقع بینانه توسعه دهد. مجموعه ی کارکنان این برنامه رادیویی نخست شعار و مفهوم رنگین کمان همدلی را در روابط انسانی خود معنا بخشیده اند و برای ترویج این مفهوم در فضای فرهنگی هنری و مناسبات انسانی گام هایشان را استوار و امیدوارانه برداشته اند.
بخشی از مجموعه ی رادیویی رنگین کمان همدلی نیز پژواک تاریخ، فرهنگ و هنر بختیاری ها است، مروری بر فعالیت های رادیویی در حوزه ی فرهنگ و هنر بختیاری نشان می دهد، رادیو اهواز از دهه ی پنجاه یکی از رسانه های مهم برای ترویج و معرفی مشاهیر هنری بختیاری بشمار می رود و هنوز مرکز صدای خوزستان در امتداد و تداوم این جریان رسانه ای پیشتاز و کوشنده است.
اکنون که در سال جاری رنگین کمان همدلی بختیاری وارد سال ششم فعالیت اش شده است زمان را مناسب دانستم تا در گفت و گویی با رضا رادمهر تهیه کننده و برنامه ساز بخش بختیاری رادیو رنگین کمان، اهداف و فعالیت ها و تلاش های شش ساله این ویژه برنامه رادیویی مرور و بررسی شود.
رضا رادمهر هشت سال است که به عنوان تهیه کننده رادیو خوزستان در تولید برنامه های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی فعالیت دارد. از جمله تولیدات رادیویی وی می توان به تهیه کنندگی برنامه صبحگاهی[طلوع صبح]،برنامه اقتصادی [نگاه نو]، [موج مثبت]، برنامه های ویژه گردشگری و تهیه کنندگی وبرنامه سازی رنگین کمان همدلی بختیاری اشاره کرد.
مشروح این مصاحبه در ذیل به استحضار می رسد:
حدود شش سال است که در فضای رسانه ای استان در حوزه ی رادیو، ویژه برنامه هایی با عنوان [رنگین کمان همدلی- بختیاری] تولید می شود، درباره ی فرایند شکل گیری این رویکرد رسانه ای فرهنگی توضیح دهید؟
برنامه های رادیویی رنگین کمان همدلی خرداد ماه سال ۱۳۹۳ بنابرپیشنهاد جناب آقای مهندس رحیمی مدیر کل محترم صدا و سیمای شبکه ی استانی خوزستان فعالیت خود را آغاز نمود. از جمله اهداف مدنظراین برنامه توجه و پرداخت رسانه ای به حوزه ی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی اقوام ساکن در جغرافیای استان است. جناب آقای مهندس رحیمی مدیرکل محترم صدا و سیمای مرکز خوزستان بر نگاه تخصصی به فرهنگ اقوام خوزستان تاکید دارند،به نظر می رسد در حال حاضر این نگاه رسانه ای علمی تر شده است.
با عنایت به ظرفیت اجتماعی اقوام گوناگون، پاره فرهنگ ها و خرده فرهنگ هایی که پیکره ی خوزستان را تشکیل می دهند، ضرورت رویکرد تخصصی به فعالیت و تولیدات رسانه بومی برای ثبت و ضبط میراث فرهنگی و شناخت مفاخر فرهنگ و هنر اقوام استان پیش بینی شد. بنابراین با توجه به این نگاه و رویکرد، برنامه ای رادیویی با عنوان رنگین کمان همدلی نامگذاری و راه اندازی شد تا با تکریم جایگاه فرهنگ و هنر اقوام استان همچون رنگین کمانی، مفهوم همدلی را بین مردم استان پررنگ تر نماید، بر این اساس در خط مشی تولید ویژه برنامه های رنگین کمان همدلی در طول هفته، روزهای شنبه و یکشنبه به فرهنگ بختیاری، دوشنبه فرهنگ شوشتری، سه شنبه فرهنگ قوم لر ، چهارشنبه فرهنگ بهبهان، پنج شنبه فرهنگ قشقایی و فرهنگ دزفول و جمعه به فرهنگ قوم عرب اختصاص یافت.
در حال حاضر بخش تولید برنامه های فرهنگ بختیاری خردادماه سال جاری ششمین سال فعالیت خود را با عنوان رنگین کمان همدلی پشت سر می گذارد. می توان به صراحت گفت، برنامه ی رادیویی رنگین کمان همدلی یکی از برنامه های موفق شبکه ی استانی صدا و سیمای مرکز خوزستان به شمار می رود و و درواقع هدف و خواست اصلی در تعریف یک رسانه ی بومی که خط مشی رسانه ای صدا و سیمای مرکز خوزستان است را تامین می کند.
در حوزه مباحث و رویدادهای فرهنگی واجتماعی شهرهای بختیاری نشین استان به دلیل سختی ها و مشکلات برنامه سازی رادیو و تلویزیون، به نظر می رسد فعالان رسانه ای بختیاری با مشکل برنامه سازی هم مواجه هستند، شما در ابتدای کار به عنوان تهیه کننده و برنامه ساز این تجربه ی برنامه سازی را چگونه طی نمودید؟
واقعاً کار رسانه ای کردن در حوزه ی فرهنگ و تاریخ یک قوم با اصالت و دیرینه با گستره ی جمعیتی و شهرستانهای متعدد، پروژه ی بسیار بزرگی است فرهنگ بختیاری ها مانند دریاست ، ما جای کار بسیار داریم و با آن گستره ی جغرافیایی سرزمینی و فرهنگی که دارد یک نفر تنها از پس کار و تولید محتوا بر نمی آید.
پس برنامه سازی هم کار بزرگ، سخت و پیچیده ای است و آنچه از خروجی کار ثبت و ضبط می شود در ذهن مردم می ماند، رسالت یک رسانه فرهنگ سازی هم است در نتیجه اگر ضعیف و غیرکارشناسی عمل کنیم، خروجی منفی و آسیب را در پی دارد، من نیز آنموقع شروع کار در برنامه سازی بومی تجربه و سابقه نداشتم ولی محصول آموخته ها و داشته های شخصی را در پروسه ی رشد و نمو در محیط بختیاری به دست آوردم، مطالعه هم داشتم ولی این ها کافی نبود، نیاز به اطلاعات بسیار بیشتری برای تولید و برنامه سازی بود، در این فرایندجناب آقای” علی یارزارعی” پیشکسوت و از برنامه سازان رادیو که احاطه و تجربه ی خوبی به فرهنگ اقوام استان دارند و در این حوزه کار رسانه ای انجام دادند این تجربه را به بنده منتقل نمودند جا دارد قدردان تلاش ها و مشاوره هایشان باشم، ایشان در سیاستگزاری ومعرفی کارشناسان کمک شایانی نمود و نقطه ی شروع کار من در برنامه سازی بومی استفاده از راهنمایی های ایشان بود، ما در این مدت برای تولید محتوای برنامه ها از تجربیات دیگر فعالان فرهنگی و هنری و کارشناسان بختیاری بهره مند شدیم از جمله در حوزه ی اجتماعی دکتر یحیی حسنپور بختیاری، حوزه ی شعر و ادبیات مهندس اسکندر مقصودی، زبان شناسی استاد ظهراب مددی، حوزه ی تاریخ دکتر غفار پوربختیار،حوزه ی فرهنگ و ادبیات دکتر عباس قنبری عدیوی که هم مشاوره می دادند و هم بصورت حضوری در مباحث رادیویی مشارکت و پاسخگوی پرسش ها هستند.
در باب موضوعات گوناگون و آنالیز عناصر فرهنگی و مباحث تاریخی و اجتماعی تا چه اندازه به متخصص بودن کارشناسان مربوط به موضوع ها و صاحب اثربودن آن ها اهمیت داده شده است؟
ببینید بررسی می کردیم پژوهشگری در حوزه ی تاریخ دارای تحصیلات دانشگاهی ،کتاب یا مقاله است و یا پژوهشگری که در در حوزه ی افسانه ها، متل ها، زبان و مردم شناسی صاحب اثر است کارشناس برنامه باشد. کارشناسانی همچون سیروس کریمی بختیاری در حوزه ی تاریخ، در حوزه ی فرهنگ و ادبیات دکتر عباس قنبری عدیوی … مردم شناسی و ادبیات سرکار خانم سریا داودی حموله یعنی تلاش می شد هر کس در حوزه ی تخصصی خودش درباره ی موضوع برنامه ها کارشناسی کند.
در این مدت از فعالیت برنامه رادیو رنگین کمان همدلی بختیاری چند ساعت تولید محتوا صورت گرفته است؟
برنامه ی رنگین کمان همدلی روزی ۴۰ دقیقه است که دو تا ۴۰ دقیقه در طول هفته به بختیاری اختصاص یافته است، تقریباً سالی سه هزار و هشتصد دقیقه تولید برنامه داشته ایم و در حدود شش سال چهارصد و بیست و پنج برنامه و هفده هزار دقیقه برنامه تولید شد.
سلیقه ی مخاطبان برنامه را تا چه اندازه توجه و راضی نمودید؟
جامعه ی بختیاری جامعه ای است با گستره ی مکانی و جمعیتی و پیشینه ی تاریخی که سرشار از رخدادهای مهم تاریخی است، بنابراین در بختیاری سلایق زیادی وجود دارد، روایت های مختلف از رویدادهای تاریخی و فرهنگی خودشان دارند، بنابراین می بایست علمی کار کنیم و مسئولیت و تعهد یک رسانه توجه به همین امر است که آنچه روایت و بیان می شود خلاف واقعیت ها نباشد
ما برای جذب بیشتر مخاطبان به گونه ای عمل نمودیم که به گستره ی جغرافیای بختیاری حتی در استان های دیگر هم بپردازیم و نقش رسانه ی بومی و ظرفیت های وسیعتر بومی را نشان دهیم، درست است که وظیفه و اهداف برنامه ی رادیویی رنگین کمان همدلی پوشش رسانه ای استان است ولی واقعیت امر آن است که بختیاری هایی که در شهرستان های استان خوزستان زندگی می کنند بخشی از زندگی، املاک و وابستگان آن ها در سردسیر و استان های هم مرز با خوزستان است، بنابراین ما براساس شعار و رسالت برنامه ی رنگین کمان همدلی این توانمندی را در صداوسیمای مرکزخوزستان دیده ایم که با نگاه فرااستانی ظرفیت های فرهنگی بختیاری ها در دیگر استان های همسایه را مورد بررسی و پوشش قرار دهیم .
ما تلاش می کنیم سلیقه ها، بزرگان ، کارشناسان، همه را در تولید برنامه ها در نظر بگیریم، اینکه تا چه اندازه همه ی جوانب را موفق بوده ایم، بهتر است پاسخ این پرسش را هم مخاطبان و هم کارشناسان رسانه و فرهنگ بدهند…
ارزیابی شما از سنجش مخاطبان برنامه های بختیاری رنگین کمان همدلی چیست، اینکه مخاطبان این برنامه ها عام هستند یا کارشناسان وعلاقمندان پژوهش؟
مردم استان خوزستان به برنامه های بومی علاقمندند و نظرسنجی های صداو سیما نشان می دهد این برنامه یکی ازبرنامه های پرمخاطب است، خوشبختانه هم مخاطبان عام و هم کارشناسان و علاقمندان پژوهش برنامه های رنگین کمان همدلی را دنبال می کنند.
در ساختار برنامه ی بختیاری رنگین کمان همدلی علاوه بر استفاده از تحلیل کارشناسان، ارتباط مستقیم با جوامع روستایی و عشایری که فرهنگ شفاهی را در خورجین های خود دارند برقرار نموده اید؟
در هر برنامه ای یک موضوع فرهنگی را کارشناسان تجزیه و تحلیل نموده و به صورت تخصصی بررسی می کنند، و در طول برنامه از نظرات افراد مطلع محلی نیز برای تکمیل و مقایسه با مباحث علمی بهره برده ایم، در رشته مباحث برای اینکه به یک موضوع و عنصر فرهنگی بپردازیم نخست موضوع را ریز و جزئی مطرح می کنیم تا با نظرات کارشناسان و افراد محلی که فرهنگ شفاهی را در سینه دارند، حق مطلب در رابطه با موضوع مورد بحث ادا شود یک نکته که لازم به ذکر است، در شهرستانهای بختیاری نشین ،عشایر و مردم محل با توجه به تجربه و مشاهداتی که داشته اند اطلاعات خوبی رادر اختیار ما می کذارند ، برخی مباحث را عمدتا عشایری ها و افراد مطلع تجربه ی کاری وامکان پاسخگویی دارند، مثلا در مورد شناخت گیاهان محلی و یا خواص دارویی آن ها ما از تجربیات و صحبت های افراد عشایری و روستایی استفاده می کنیم و سپس کارشناسان درباره نظرات افراد محلی بررسی علمی و تحلیل ارائه می کردند .
خط مشی برنامه رنگین کمان همدلی در رابطه با معرفی رجال ملی و نخبگان علمی و فرهنگی بختیاری چگونه است ؟
توجه به بزرگان تاریخ و نخبگان از اهداف مهم این برنامه بوده است به عنوان نمونه ما در رنگین کمان بختیاری در قالب ۴۰ برنامه بزرگان تاریخ بختیاری که به تاریخ و فرهنگ ایران زمین خدمت کرده اند را معرفی نمودیم ، کارها و خدماتی را که انجام داده اند را در گفتو با کارشناسان و اظهار نظر افراد مختلف آگاه مطرح نموده ایم.در زمینه های علمی دیگر هم با نخبگان گفتگو نمودیم و به معرفی و آثار و اقدامات آنها پرداختیم .
به جز مقوله ی فرهنگ جنبه های دیگر زندگی بختیاری را هم مد نظر داشتید؟
ما تمام ظرفیت های منطقه ی بختیاری نشین استان رامد نظر داریم، اگر شخصی زیرساخت فرهنگی را بنا نهاده ، به طور مثال آقای” داریوش پپدنی” نخستین موزه ی تخصصی بختیاری را در اصفهان ایجاد کرد و یا دکتر “محمودصالحی” نخستین فرهنگسرای بختیاری را راه اندازی نمود، کلیه فعالان تاثیر گذار فرهنگی و اجتماعی مورد توجه برنامه رنگین کملن همدلی هستند. همچنین در حوزه ی محیط زیست باید گفت فرهنگ بختیاری با عناصر و تصاویر طبیعت آمیخته است حال اگر این طبیعت در خطر بیفتد هنرمند چگونه از طبیعت در آثار خود الهام بگیرد. بنابراین ما تلاش کردیم در تولید برنامه ها اهمیت طبیعت و رابطه ی آن با ساختار ها و بن مایه های فرهنگی را هم در نظر بگیریم.
به نظر می رسد بین نوع فعالیت برنامه رنگین کمان همدلی و برنامه رادیویی فرهنگ مردم زنده یاد انجوی شیرازی شباهت هایی وجو دارد؟
البته شباهت وجود دارد ولی ما در این برنامه رویکردمان فقط به اقوام استان خوزستان اختصاص دارد و تمام تمرکزمان برای استان خوزستان است. حفظ ظرفیت های اقوام برای اینده ی فرهنگی و اجتماعی ما ضروری است و اکنون این برنامه سند صوتی و منبع کارشناسی برای فرهنگ استان محسوب میشود.
ترکیب مجریان رنگین کمان همدلی بختیاری برایم جالب است همکاری هنرمندان مختلف استان با این برنامه کنار همدیگر که با عشق برای پاسداشت فرهنگ بومی استان خوزستان تلاش می کنند ، این ویژگی را از نگاه شما به عنوان تهیه کننده رنگین کمان همدلی بختیاری می خواهم بدانم؟
مجریان این برنامه به زبان فارسی صحبت می کنند تا مخاطبان که از شهر ها و اقوام استان هستند با فرهنگ همدیگر آشنا شوند که این خود حس همدلی را در بین مخاطبان این برنامه تقویت می کند البته این برنامه دور از زبان ها و گویش ها و لهجه های بومی استان نیست چون به شکل های مختلف در برنامه ارائه میشوند. البته حتما باید اشاره کنم سرکار خانم عزت کوتی عرب و جناب آقای بیژن ایروانی از نویسندگان ، مجریان و گویندگان توانمند استان هستند که سهم بسیارزیادی در تهیه این برنامه دارند و خالصانه و مهرورزانه برای این برنامه تلاش کرده اند که قدردان تلاش و دانش آنها هستم.
به نظر می رسد برنامه های تولیدی بختیاری رنگین کمان همدلی بیشتر می توانند از ظرفیت فضای مجازی و شبکه های اجتماعی برای انتشار تولیدات و پوشش و جذب مخاطب خوب استفاده کند؟
ما در فضای مجازی شروع به کار کرده ایم . هم اکنون در کانال صدای خوزستان در پیام رسان سروش ، بخش هایی از برنامه قابل دریافت و شنیدن است در برنامه های آینده هم بنا داریم از ظرفیت فضای مجازی بهترو بیشتر استفاده کنیم، جالب است بدانید مخاطبان برنامه ها گاهی خودجوش برنامه ها را ضبط می کنند و فایل های صوتی را در شبکه های مجازی به اشتراک می گذارند.
گویا قصد دارید مجموعه ی تولیدات صوتی گردآوری شده در این چندسال برنامه های رنگین کمان همدلی بختیاری را به صورت مکتوب در قالب کتاب منتشر نمایید؟
این قصد و آرزو را دارم ولی به زمان بیشتر نیاز دارم، در حال حاضر چند صد برنامه تولید شده است و هدف نهایی ما مکتوب نمودن این رشته مباحث در قالب مقاله های پژوهشی و کتاب است با مکتوب شدن محتوای این برنامه علاقه مندان فرهنگ بومی به شیوه ای دیگر می تواند مخاطب برنامه باشند.
در حوزه و تاریخ فعالیت رسانه ای بختیاری به نظر میرسد رادیو خوزستان از مراکز اصلی فعالیت رسانه ای و تولید آثار درخشان بختیاری بوده است .چهره ای سرشناس همچون استاد بهمن علاء الدین از این رادیو معرفی و صدای او سبب جریان سازی فرهنگی بختیاری شده است، ارزیابی شما چیست؟
به طور یقین رادیو خوزستان برای ترویج فرهنگ و هنر اقوام استان تلاش نموده و تاثیرگذار بوده است. من هم معتقدم صداوسیمای خوزستان با حمایت از بزرگانی همچون بهمن علاء الدین و دیگر بزرگان و هنرمندان استان در شکل گیری جریان فرهنگی و بازتولید و باز آفرینی سنتهای مردم نقشی تاثیر گذار داشته است.
به نظر شما یک رسانه ی بومی چه دستاوردی می تواند برای توسعه ی فرهنگ و هنر و توسعه ی اجتماعی جغرافیای پیرامونش به همراه داشته باشد؟
رسانه حکم دانشگاه را دارد چون واسطه ی بین نخبگان و مردم هستند، امروز می بینید که رسانه ی ملی از ظرفیت و تولید محتوای رسانه های بومی استفاده می کند. این رسانه بومی است که پتانسیل های بومی پیرامونش را شناسایی و یک استان را به مرکز معرفی می کند، نخبگان و ظرفیت های علمی، هنری، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی را در سطح ملی مطرح و معرفی می کند،رسانه ی بومی به افزایش دانش فرهنگی و تاریخی یک استان کمک شایان می کند، این یعنی همان آرمان ایجاد حس همدلی (ما شدن) است. به طور یقین رسانه ی بومی دستاوردهای بسیاری برای رشد و توسعه ی همه جانبه ی استان دارد.
گفتگو: پدرام طاهری
درود بر هر آن کس که برای اعتلای نام و فرهنگ بختیاری تلاش می کند
احسنت. جناب آقای مرادی در صورت امکان مطالب بختیاری را در سایت بیشتر کنید.
ارادتمند شما رضا امیری از آلمان
درود دستتون درد نکنه اینهم نتیجه چندسال همکاری فرهنگی باصداوسیماست چون من دکترا یاکارشناسی راندارم حق منست که با آنهمه پژوهش و فعالیتهای جانانه باگویش محلی اجرای برنامه نموده ام حالا جز فراموش شده ها باشم .اشکالی ندارد بگذار صداوسیما از اندیشه‌های کاذبی استفاده کند که ازاندیشه دیگران تراوش نموده .این بی مهری را هرگز فراموش نخواهم کرد