متاسفانه ما نتوانسته‌ايم که سنت‌هاي خوب و مناسب عزاداري را به نسل‌هاي بعدي و جوان منتقل کنيم و نسل جوان با آداب و آيين و هنر محرم از جمله مرثيه سرايي، تعزيه و موسيقي ويژه عزاداري، آشنايي ندارد و راهکار اصلي کاهش ناهنجاري مراسم عزاداري در بالا بردن سطح آگاهی اجتماعي و گسترش تربيت ديني افراد است و بايد برنامه‌هاي مدوني در اين راستا در نظر گرفته شود و با ورود انحرافات طبق فرمان مقام معظم رهبري به صورت جدي برخورد کنند.
باشگاه روزنامه نگاران مسجدسليمان/ جمشيد جليلي: در سال هاي اخير دهه ماه محرم شاهد مرگ تعدادی از جوانان به علت برق گرفتگی به وسیله علم هایی با ارتفاعات نامتعارفی هستیم که متأسفانه برخی بلند کردنش را افتخاری می دانند و به ارتفاعش می نازند برخی دیگر برای به دوش کشیدنش معرکه راه می‌اندازند و دعوا می‌کنند و حتی خون هم می‌ریزند، در گذشته جوانان کمربند‌های مخصوص حمل علم را محکم می‌بستند و ستون علم را در آنجا گیر می‌دادند، دستانشان را روی میله بلند عمودی آن قفل می کردند تا تعادل بگیرند و مردمی که پشت سرشان در حرکت بودند، بلند بلند اشعار حماسی عاشورایی می‌خوانند و به عزاداری می پرداختند و ارتفاع علم هیئت شان را نگاه می کردند.
اما در سال های اخیر نه کمربندی می بندند و نه حمایلی، علم ها هم نهایتاً ارتفاعشان بیشترشده، برخی‌ها یک شال به کمرشان می بندند و آن را محکم می‌کنند، زیر علم که میروند و وقتی به جمعیت عزادار دیگری می‌رسند، حرکات آکروباتی از قبیل به دندان گرفتن علم، روی پیشانی گذاشتن علم، یک دستی گرفتن علم و حرکات دیگری که در روز تاسوعا عده ای از جوانان هیئات در مقابل امام جمعه، نماینده، فرماندار و دیگر مسئولان و متولیان فرهنگی شهر از خود نشان دادند.
آن روز‌ها علم کشی و علم بلند کردن تنها مخصوص هیئت‌های عزاداری ابا عبدالله الحسین (ع) بود. علم ها را یک هفته پیش از محرم از پشت منبر مساجد، تکایا و یا حسینه‌ها بیرون می‌آوردند و تمیز می‌کردند و غبار یک سال مهجوریت را از روی آن می‌گرفتند، اما حالا نه تنها برای هیئت‌های مذهبی که برای تشییع جنازه بعضی از افراد هم علم اجاره می‌کنند.
با توجه به تغییرات متعدد در نحوه برپایی مراسم مذهبی در طی چند دهه اخیر، مسئولین برای هر چه بهتر شدن عزاداری‌های غیر دولتی و ندادن بهانه به دست معاندان و دشمنان دین، دست به دامان قانون شده و حتی با برخی از خرافه گرایی‌ها هم به شدت برخورد می‌کنند، اما علم کشی از این قاعده مستثنی شده و هنوز قانون روی این حرکت خط بطلان نکشیده است.
و برخی از جوانان به منظور به رخ کشیدن توان بدنی خود در جلوی هیئت‌های مذهبی زیر علم میروند و این قدرت نمایی تبعاتی دارد که می‌تواند باعث بروز نزاع و یا حادثه ای مشابهه آنچه در روز تاسوعا در شهر ما اتفاق افتادگردد. بر اساس تطبیق قانون با برخی از شعائر و مراسم دینی و فتوای بسیاری از بزرگان و مراجع تقلید جهان تشیع، بلند کردن علم و علامت در جلوی هیئت‌های عزاداری منع شرعی ندارد، اما اگر این اقدامات بدون شناخت اهداف اباعبدالله (ع) و مذهب والای تشیع باشد، تبعات بدی دارد که زمینه وقوع جرم را نیز فراهم می‌سازد.
اما به راستی این علم ماجرا ساز از کجا وارد مراسم و شعائر دینی ما شد؟ علم هایی که تاریخچه اشان ارتباط چندانی با دین اسلام و حتی ایران باستان هم ندارد و با مکتب انسان ساز اسلام زیاد آشنا نیست، از دریچه کدام پنجره باز به شهر و دیار ما راه پیدا کرده که حالا به صاحبخانه‌ای تبدیل شده که قصد رفتن از این خانه را هم ندارد؟
بسیاری بر این عقیده هستند که علامت و علم و رواج شکل ظاهری و کنونی آن به دوران پس از صفویه باز می‌گردد، اماتاریخچه علامت در ایران با شکلی غیر از این که الان رایج و متداول است، به دوران ایران باستان و ایران پیش از اسلام باز می‌گردد. آن زمان که آپارتمان‌های بلند قامت شهری وجود خارجی نداشت، وقتی قرار بود یک مراسم آیینی در محله‌ای برگزار گردد، ایرانیان یک چوب نسبتاً بلند را به تکه پارچه‌هایی می‌آراستند و آن را به طور عمودی در کنار دیواری قرار می‌دادند تا آن‌هایی که می‌خواهند در این مراسم شرکت کنند، گمراه نشوند.
عزاداری برای ابا عبدالله الحسین (ع) حتی در زمان صفویان هم ممنوع بود و بیشتر جنبه زیر زمینی و مخفیانه داشت، اما پس از روی کار آمدن شاه عباس دوم، وی به این نوع از عزاداری‌ها علاقه پیدا کرد تا جایی که تصمیم گرفت وزارت «روضه خوانی و تعزیه داری» راه اندازی نماید. پس از راه انداری این وزارت خانه در دربار صفوی، عده‌ای از ایرانیان دربار راهی اروپای شرقی شدند تا درباره مراسم آیینی و تشریفات مذهبی آن دوران تحقیق کنند.
برپایی مراسم عزاداری مسیح و حواریون همراه با علایم و شعائر دینی آنان مورد توجه گروه ایرانی قرار گرفت و باعث شد تا ظاهر عزاداری‌های آن زمان شباهت زیادی به عزاداری‌های مسیحیان داشته باشد و تنها محتوای آن با دین اسلام و اعتقادات ایرانیان هم خوان گردد. صفويان بدون اين كه كم ترين تغييري در آن بدهند آن را به ايران آورده‌اند و امروزه هم بدون توجه به شكل رمزي و مذهبي آن در مسيحيت، جلوي دسته‌هاي عزاداري راه مي‌برند و همه مي‌بينند كه شاخصة نمايان هر دسته سينه زني همين علم است. در عين حال در نظر هيچ كس معلوم نيست براي چيست و هيچ كس از آن هايي هم كه آن را مي‌سازند و حمل مي‌كنند نمي‌دانند براي چه چنين مي‌كنند. ارزش و اعتبار و شكوه و فداكاري، اندازه ايمان و شور ديني يك دسته به بزرگي و سنگيني و زيبايي و گراني علمی است كه در جلوي آن دسته حركت مي كند.
متاسفانه با توجه به انتقاد شديد مقام معظم رهبري از قمه زني و علم‌کشي همچنان شاهد اين نوع برنامه‌ها در مراسم عزاداري هستيم و اين در حالي است که اين رفتار‌ها در هيچ جايي از تاريخ ديني ما وجود نداشته است. علت وجود و اجراي قمه‌زني و علم‌کشي با توجه به فرمان مقام معظم رهبري جلب مخاطباني است که اين رفتار‌ها را دوست دارند و مجذوب آن مي‌شوند در حالي که اجراي مراسم قمه‌زني و علم‌کشي ميتواند آسيب هاي شديدي را به فرهنگ عزاداري کشور وارد کند. يکي از مهم‌ترين آسيب‌ها، تبليغات منفي عليه تشيع در جهان است که مذهب شيعه را در بين کشورهاي مختلف يک مذهب خشن و تيره معرفي مي‌کند.
واما از آسیب ها در حوزه دين تقدس دادن به علم است كه به نظر ميرسد مي توان نوعي اشتغال فكري براي عزاداران عزيز باشد و توجه اذهان را از اصل فلسفه قيام سيد الشهدا (ع) كاهش بدهد و از طرفي ديگر بهانه هايي به دست دشمنان قسم خورده مكتب تشيع مانند وهابيون و ديگر فرق ضاله بدهد از اين رو بايد از اين گونه امور پرهيز كرد. اعتقاد به حرکت علم در روز يا شب عاشورا و حاجت طلبي در اين مورد نيز باعث ايجاد شبهه توسط دشمنان شده است و بهانه هايي به دست آنان داده است. در حوزه اجتماعی قرار گرفتن زنان زير آن جهت گرفتن حاجت و…. كه با وجود نهی شديد از سوي شرع مقدس اين عمل در عزاداري هاي شيعيان متاسفانه وجود دارد.
لازم به ياد آوري است كه در شرع مقدس اسلام از سد معبر و ايجاد خلل و ترافيك در معابر عمومي نهي شده است تا جايي كه فقها فتوا داده اند كه نمازي كه ستون دين است اگر موجب سد معبر شود باطل است و مقبول درگاه احديت نمي باشد. ناگفته نماند که شکی نیست در نیت پاک اغلب افرادی که زیر علم میروند، اما کورکورانه مقدس دانستن چیزی که هیچ جایگاهی نه در دین و نه در فرهنگ کشورمان دارد عمل اشتباهی است که ممکن است با تغییراتی که با گذشت سالیان در آن ایجاد شود انحراف بیشتری از اصل ماجرا پیدا کند. مقدس دانستن اجسام بی ارزش و گاهاً معاند با دین امری عادی در دیار ما شده است و باید تک تک ما در ارتقای سطح فکر مردم و از بین بردن این افکار غلط تلاش کنیم.
متاسفانه ما نتوانسته‌ايم که سنت‌هاي خوب و مناسب عزاداري را به نسل‌هاي بعدي و جوان منتقل کنيم و نسل جوان با آداب و آيين و هنر محرم از جمله مرثيه سرايي، تعزيه و موسيقي ويژه عزاداري، آشنايي ندارد و راهکار اصلي کاهش ناهنجاري مراسم عزاداري در بالا بردن سطح آگاهی اجتماعي و گسترش تربيت ديني افراد است و بايد برنامه‌هاي مدوني در اين راستا در نظر گرفته شود و با ورود انحرافات طبق فرمان مقام معظم رهبري به صورت جدي برخورد کنند. ما نبايد به خاطر جذب عده‌اي خاص از مردم تن به برگزاري مراسم‌هاي نادرست و رفتارهاي ناهنجار بدهيم.
در سال هاي اخير شاهد اقدامات خوبي از سوي روحانيون در رابطه با عدم ورود خرافات و انحرافات ديني در مراسم عزاداري بوده‌ايم که ممنوعيت انتشار تصاوير ائمه يکي از نمونه‌هاي بارز اين فعاليت ها بوده است. انتظارمی رود مهم ترین مسائلی که متولیان فرهنگی شهر در برگزاری مجالس اهل بیت(ع) باید مورد توجه قرار دهند، پاک بودن نحوه، سبک و سیاق عزاداری آن ها از بدعت و خرافات باشد.
جناب جليلي عزيز ابتدا از شما تشكر مي كنم كه واقع گرايانه به اين عرف اشتباه پرداخته ايد.. .انصافا وقتي چني ناخباري را از مسجدسليمان مي شنوم بسيار اندوهگين مي شوم. اگر چه من در ايران نيستم اما هميشه پيگير مسائل مربوط به مسجدسليمان از طريق سايت و خبرگزاري ها هستم. من هم با شما موافقم كه بايد در اين رابطه فرهنگ سازي شود و اين كار به عهده مسئولان فرهنگي شهر همچنين نويسندگان و متوليان امور فرهنگي ست… اميدوارم سال اينده باز هم شاهد چنين حوادث تلخي نباشيم.
اين وظيفه نيروي انتظامي ست كه با اين مسائل برخورد كند… جلوگيري نكردن از چنين مسائلي علاوه بر اين كه جان حمل كننده علم را به خطر مي اندازد باعث مي شود كه جان ديگران هم به خطر بيفتد. بايد همانگونه كه با قمه زني برخورد شد با حمل علم نيز برخورد شود.
من هم با نظر نسترن خانم موافقم. اگه نيروي انتظامي با اين مسئله برخورد كند حداقل ديگه شاهد از دست دادن جان عزيزانمان نيستيم. اين مسئله خيلي ها را تحت تاثير قرار داد. به نظر من امام جمعه محترم هم به خاطر محبوبيتي كه نزد جوانان دارد خيلي ميتواند مؤثر باشد. مايدوارم در سخنرانيها و خطبه ها به اين مسئله بپردازد…حداقل اين كه بگويد از لحاظ شرعي اگر نيروي انتظامي جلوگيري كند مشكلي ندارد.
من يك سوال از آقاي جليلي دارم. دوست من اگه شما مي دانستيد اين مسئله در گذشته هم اتفاق افتاده چرا در اين رابطه كار فرهنگي نكرديد. چرا مقاله اي ننوشتيد. چرا هميشه بايد يك اتفاق بيفتد بعد همه بيايند و بگويند اين كار خيلي بد است. معضلات زيادي وجود دارد كه در مسجدسليمان بايد پيشگيري قبل از وقوع شود نه اين كه بزاريم اتفاق بيفتد بعد بياييم و بگوييم نبايسد اين كار انجام مي شد. ببخشيد كه با صراحت گفتم. منظور من تنها شما دوست عزيز نيست بلكه به صورت كلي مي گويم. در همين رابطه مي شد بعد از وقوع اتفاق مشابه دو سال پيش چاره اي انديشيده مي شد. يعني چند نفر ديگر بايد اينجور جونشون رو از دست بدن تا چاره اي انديشيده شود.
تشكر از مطلب آقاي جليلي. بايد كار فرهنگي بشه و اين ميسر نخواهد شد مگر به همت همه مسئولين و اهالي مطبوعات و رسانه. با يك روز دو روز هم حل نمي شه از همين حالا بايد فرهنگ سازي بشه.
این نشانه افراط و درک نادرست از تاسوعا و عاشورای حسینی است
جناب شالو از بذل دقت شما کاربر عزیز صمیمانه سپاسگزارم وباید به عرضتان برسانم این مسائل را ما 5سال پیش هم زمانی که یکی دیگر از جوانان همین هیئت بنام حبیب جلیلی بعلت برق گرفتگی جان خود را از دست دادند به متولیان فرهنگی شهر گوشزد کردیم ولی متاسفانه جامعه ما چنان تار خرافات را به خود پیچیده است که بعضی از این خرافات را با چنگ و دندان هم نمیشود باز کرد. بعضی از این خرافات رنگ و بوی به ظاهر اسلامی و شیعی دارنداما خرافات خرافات است چه رنگ اسلامی به آن پاشیده باشیم و چه رنگ غیر اسلامی اش را باقی گذاشته باشیم.قبل از این اتفاق هم گفتیم وهم نوشتیم،وحال باید منتظر متولیان ومسئولان فرهنگی بود که چاره ای بیاندیشند،مجددا از شما ودیگر عزیزان که با نظرات خود راهنمای اینجانب هستید تشکر مینمایم
با تشکر از آقای جلیلی به خاطر مطلب خوبشان،متاسفانه فرهنگ در مسجدسلیمان مدت زیادی است رخت بسته جوانانی که نمی دانند امام حسین کیست و هدف او چه بوده و اینگونه خانواده خود را که اکثرا از قشر بسیار فقیر جامعه هستند عزادار می کنند. متاسفانه کار فرهنگی کمتر دیده می شود و حتی مشاهده میشود که در این دهه در سراسر کشور ترانه های آنچنانی در غالب نوحه خوانده می شود و ملت هم اصلاً به مضامین آن توجه نمی کنند. واقعا که همه چیز عوض شده قربون قدیما… خداحافظ فرهنگ بختیاری….