اشاره: آرمان موری احمدی متولد 1351 و کارشناس ارشد ادبیات فارسی از سال 1369 به طور حرفه ای سرودن شعر را آغاز نمود. او در هر دو قالب کلاسیک و آزاد با اشعار پارسی و لُری طبع خود را آزموده است و در این شیوه شاعری است که از همه امکانات و توانایی های زبان برای انتقال معانی و مفاهیم بهره می جوید.
در اشعار آرمان موری احمدی روحی حساس و شاعرانه موج می زند. او احساس عمیق خود را ساده بیان می کند و همواره در القای حس همذات پنداری به مخاطب موفق بوده است و از این میان می توان به شعر ستین و غریو ولات اشاره نمود که در اولین سالگرد استاد بهمن علاءالدین توسط استاد حافظی اجرا شد که با استقبال بی نظیری از سوی مخاطبان مواجه گردید.
وی در ترانه سرایی نیز مهارت دارد و در این زمینه با هنرمندان پیشکسوت و نسل جوان نیز همکاری داشته است. گفتگوی ما را با ایشان می خوانید:
جناب موری احمدی به عنوان اولین سوال در رابطه با جایگاه شعر در فرهنگ بختیاری توضیح دهید؟
بختیاری ها مردمان خاص و دارای روحیه ای ویژه هستند، مردمانی که علیرغم سختی و خشونت اقلیم و جغرافیای زیستشان می توان در ادبیات شفاهی شان به تعابیری نغز و دلکش دست یافت. به هر حال شعر نیز در چنین فضا و محیطی فرصت رشد و نمو داشته است. اگر عنصر عاطفه را یکی از ارکان مهم در سرایش شعر در نظر بگیریم این عنصر به وفور در جامعه بختیاری به چشم می خورد. به هر حال همین عامل باعث شده تا رویکرد بختیاری ها به شعر ویژه باشد. شرح داستان های عاشقانه، دلاوری ها و شجاعت ها، سوگ سروده ها، شادینه ها و به طور کلی زندگی بختیاری ها با شعر و موسیقی در هم آمیخته.
به نظر شما چرا روح بختیاری با شاهنامه عجین شده و در این راستا گوشه چشمی هم به آثار نظامی گنجوی دارد اما شاعرانی چون حافظ و مولوی جایگاه کمتری در این بین دارند؟
به سوال خوبی اشاره نمودید.اگر بخواهیم پاسخ این سوال را داشته باشیم ابتدا باید نگاهی به ساختار سبکی و دوره سبکی که فردوسی و نظامی در آن دسته بندی می شوند دقت کرد. فردوسی جزء شاعران سبک خراسانی است و سبک خراسانی فضایی کاملاً طبیعت گرایانه و بیرونی دارد. نظامی نیز در امتداد همین سبک ادبی جزء شاعران سبک بین خراسانی و عراقی است که رویکرد به مفاهیم زیستی و عاطفی در آن نمود دارد. به هر حال این ویژگی از یک سو و نوع زیست بختیاری ها که دارای رویکردی کاملاً طبیعی به زندگی می باشد و نیز روحیه سلحشوری از یک سو و ساختار روائی شاهنامه باعث گردید که بختیاری ها به شاهنامه توجه خاصی داشته باشند، از طرفی روحیه تغزلی نیز در این میان در بین بختیاری ها وجود داشته که با توجه به خمیر مایه های کهن و باستانی داستان خسرو شیرین باعث اقبال بختیاری ها به این گونه آثار گردید. تا جایی که ادبیات حماسی به مفهوم مطلق در میان بختیاری ها تحت تأثیر شاهنامه بوده است.
در شعر بختیاری زبان گفتار بختیاری عرصه را به زبان نوشتار فارسی تنگ می کند به گونه ای که گویی زبان بختیاری عصیان می کند در این قالب نوشتاری؟
بله درست اشاره فرمودید. ما در این سوال با دو زبان سر و کار داریم البته از نقطه نظر تاریخ دستوری زبان بختیاری در تقسیم بندی زبانی به دوره دوم زبانشناسی تعلق دارد که شامل زبان پهلوی می باشد و صاحب نظران معتقدند زبان بختیاری برگرفته از ÷هلوی ساسانی جنوبی است اما زبان و ادبیات نوشتاری فارسی کنونی جزء تقسیم بندی دوره سوم زبانشناسی یعنی فارسی دری است آن هم دوره متأخر فارسی دری طبیعی است گرچه اشتراکات واژگانی عدیده ای میان این دو هست اما فارسی دری دچار تحولات عدیده به لحاظ صرف و نحو و قواعد دستوری است اما زبان بختیاری به لحاظ ساختاری در همان قالب باقی مانده و طبیعی است ما در زبان و رسم الخط فعلی برای برخی آواها و حتی برخی حروف هیچ علامت نوشتاری نداریم و همین امر باعث عدم تطابق میان این دو گردیده تا جایی که ناچار به استفاده از علائم فونتیک برای بیان و نوشتن هستیم و هنوز رسم الخط جامعه که تمام آواها و حروف را در خود داشته باشد برای زبان بختیاری ایجاد نشده است.
آقای موری احمدی با توجه به این که سال هاست شعر می نویسید به چه دلیل هنوز کتابی منشر نکرده اید؟
یکی از مهمترین دلایل اینجانب برای عدم چاپ، فقدان رسم الخط برای زبان بختیاری است که کار را مشکل کرده است و این امر تا جایی پیش رفته که خوانش چنین آثاری برای من که در این زمینه کار کرده ام بسیار دشوار است چه برسد به مخاطب علاقمند به شعر ، به هر حال راهکارهای دیگری هست که می توان در این زمینه اقدام نمود اما من هنوز به این نتیجه نرسیدم که آثارم را چاپ کنم علی رغم این که دوستان زیادی اصرار به چاپ با همین شیوه ی معمول دارند به هر حال سعی دارم که کار را در قالب کتاب سی دی عرضه کنم یعنی هم شیوه نوشتاری و خوانش توأمان که خود کار در این زمینه کمی دشوار است و نیاز به ساز و کارهای خاص خودش دارد که باید فراهم شود.
برخی آثار شما همچون شعر غریو ولات و ستین زبانزد خاص و عام گردیده تا جایی که در سوگواری ها نیز اجرا می شود یا شعر شابانو در شادی ها خوانده می شود آیا نگران نیستید این کارها دچار تغییر سلیقه ای گردد؟
من از این قضیه ناراحت نیستم به هر حال هدف از نوشتن شعر حداقل برای من ارائه به مخاطب است. هر کس متناسب با حال و هوایش و این آثار با توجه به ادغامشان با موسیقی و زبان ساده ای که در این آثار به کار رفته مورد اقبال عموم واقع شده اند و من به شخصه در این خصوص هیچ گونه نگرانی ندارم.
شما در عرصه ترانه و موسیقی با خوانندگان متعددی کار کرده اید در این زمینه توضیح دهید؟
فعالیت های حرفه ای من در این عرصه با کاست علیداد کورش اسدپور آغاز شد که شعر علیداد را به همراه دوست شاعرم کورش کیانی به صورت مشترک انجام دادیم. سپس در کاست نازک دل با آقای امید محمودی شعر آستاره را کار کردم. پس از آن در کاست ناونده تمام اشعار بختیاری را سرودم که به خوانندگی بهروز احمدی بود در کاست خالک طلا شعر غریو ولات را آقای علی تاجمیری بازخوانی کردند همچنین در کاست ستین شعر ستین را آقای کوهیار بختیاری اجرا نمودند و علاوه بر کوهیار آقای اکبر مقدم نیز این شعر را خوانده اند. در این جا جا دارد یادی کنم از استاد علی حافظی که نقش محوری در ارائه آثار من در قالب موسیقی داشته اند.
شما کارهای پژوهشی نیز در حوزه فرهنگ بختیاری انجام داده اید همچنین مقاله های در خور توجه در حوزه نمادها به چاپ رسانده اید که برخی از آن ها به زبان انگلیسی برگردان شده اند در این رابطه توضیح دهید؟
حوزه فرهنگ بختیاری قابلیت بالایی جهت انجام کارهای پژوهشی داشته و دارد. تا کنون در مبحث نماد شناسی در خصوص آتش،آب،خورشید،درخت داشته ام همچنین نگاهی به گاه شمار ی در بختیاری و سنت الفه در بختیاری نیز از جمله مقالاتی بوده که به رشته تحریر در آمده اند.
آقای موری احمدی همانگونه که مطلع هستید نخستین جشنواره ادبی شعر منطقه ای بختیاری در مسجدسلیمان برگزار گردید این در حالی ست که مسجدسلیمان از دیرباز در حوزه شعر به ویژه شعر نو صاحب جایگاه بوده با توجه به این موضوع جایگاه مسجدسلیمان در حوزه شعر بختیاری را چگونه ارزیابی می کنید؟
همانگونه که اشاره فرمودید مسجدسلیمان صاحب نامان زیادی به جامعه ادبی کشور معرفی کرده به ویژه شاعرانی چون هوشنگ چالنگی، سید علی صالحی، یارمحمد اسدپور، هرمز علیپور، سیروس رادمنش، منصور ململی، رستم اله مرادی از مسجدسلیمان برخواسته اند. در حوزه شعر بختیاری هم مسجدسلیمان پیشرو بوده حضور شاعرانی همچون بیژن حسینی، و از جوان ترها احمد رضا نصیری، رحیم جلیلی،فرهاد اسفندیاری به خوبی توانسته اند در این حوزه خود را تثبیت نمایند. همچنین برگزاری اولین جشنواره شعر لری در سال 85 ( وارگه) باعث گردید جشنواره های شعر منطقه ای تمدار بیت، بنه وار، همدرنگ از دل این جشنواره سر به در آورند.
حرف آخر: از شما دست اندكاران باشگاه روزنامه نگاران مسجدسليمان به خاطر وقتي كه به من داديد كمال تشكر و سپاسگزاري را دارم.
با سلام
روح اشعار جناب آقای موری احمدی برگرفته از ذهن نهفته ایلیاتی است با تمام پیوستگی ها و همبستگی های و موجودیت ادواری در اقوام بختیاری .
او میداند سناریو ی نقلی اقوال قوم بختیاری را چگونه به رسم الخط شعری درآورد تا هر بختیاری را جولانگه دل و عقل به مبارزه بکشد وبا خود همراه کند .
در اشعارش گویی با نمای خطوط چوقا هماهنگ شده و با فراز فرودهایش انسانرا به معرکه جلب می کند هر فردی را به گذشته و آینده ی افکار خود قوطه ور میکند .
باتشکر
با درود بر دوست عزیزم جناب آقای آرمان موری احمدی.مردان بزرگ یادگاران ارزشمند به جا میگذارند.
شعر ارمان عزیز دارای احساسات ،توانایی،هنر وموجودیت بختیاری را تواما همراه دارد به امید پروردگاه و واقعا به روح وجان مینشند.برایت بهترینها را آرزومندم.