رویش زاگرس: شب چهارشنبه آخر سال یا همان چهارشنبه سوری، شبی است که بر اساس یک سنت قدیمی برای تخلیه هیجانات کودکان، نوجوانان و حتی بزرگسالان بوده است؛ اما استفاده از مواد محترقه، بعضا انفجاری و مصدومیت و حتی مرگ افراد می‌تواند غم و اندوه را جایگزین شادی و نشاط کند.
شادی چهارشنبه سوری را به غم چهارشنبه سوزی تبدیل نکنیم!
سه شنبه شب آخرین هفته سال به عنوان شب چهارشنبه آخر سال و با عنوان چهارشنبه سوری بر اساس یک سنت دیرپای همراه با شادی‌هایی است که برخی از آنها تنها غم و اندوه را به دنبال دارد!
در این شب هیجانات و شور و شوق خاصی در افراد به ویژه کودکان و نوجوانان وجود دارد و این قشر سنی سعی دارند به هر شکلی این هیجانات را تخلیه کنند. در این میان، برخی وسائل مورد استفاده در این شب مواد آتش زا و محترقه است که هر ساله باعث مصدومیت یا در برخی موارد جانباختن هموطنان شده است.
در این شب به جای شادی و شعف خانواده‌ها در بسیاری از لحظات، خانواده‌ها در اقصی و نقاط و محلات مختلف در هول و ولای شدیدی قرار دارند و مردم سعی می‌کنند زودتر خود را به خانه برسانند تا نکند گرفتار ترقه بازی و بازی مرگبار برخی افراد به ویژه نوجوانان و جوانان با مواد محترقه و منفجره نشوند!
استفاده از مواد محترقه و منفجره هر ساله با مصدومیت و حتی مرگ برخی شهروندان در نقاط مختلف می‌شود و مسئولان حوزه بهداشت و درمان بر پرهیز از استفاده از این مواد خطرناک تاکید داشته و به والدین در این خصوص هشدار می‌دهند.
چهارشنبه سوری، سطحی از هیجان را در بیشتر کودکان و نوجوانان که بیشترین آسیب را می‌بینند، ایجاد می‌کند که برای آنها خوشایند و لذت بخش است؛ به همین دلیل، ما به عنوان پدر یا مادر، معمولا به سختی می‌توانیم فرزندمان را به کلی از این تجربه هیجانی بازداریم اما می‌توانیم هیجان آن ها را تعدیل و رفتارشان را مدیریت کنیم و شرایطی فراهم کنیم که چهارشنبه سوری برای آنها به نسبت ایمن شود.
یکی از راه‌های ایمن سازی نسبی چهارشنبه سوری، این است که خطرهای بالقوه این ایام را به خوبی برای فرزندمان توضیح دهیم و قوانین و چارچوب‌های تربیتی مان را به او یادآوری کنیم.
اگر کودک با ما همکاری کرد، جواب او پاداش و تشویق است؛ اما اگر او را منع کردیم و نپذیرفت، باید برایش شرط بگذاریم و بهترین شرط این است که خودمان هم کنار او حضور داشته باشیم و بر رفتارهایش نظارت کنیم تا خطری تهدیدش نکند. اگر به هر دلیلی چنین امکانی برایمان فراهم نیست، باید لااقل یک فرد بالغ مورد اعتماد را همراه کودکمان بفرستیم.
قطع عضو ضایعه ای جبران ناپذیر است، با احتیاط و پرهیز از رفتارهای پر خطر، زندگی را برای خود و دیگران تلخ نکنیم. اصابت ترکش‌های ناشی از انفجار مواد محتـرقه به چشم، باعث بروز آسیب‌هـایی در ناحیه پلـک و چشم می‌شود و گاهی حتی به نابینایی می‌انجامد.
پرهیز از ایجاد سر و صدای ناهنجار و مهیب
مردم نباید با ایجاد سر و صدای ناهنجار و مهیب، شادکامی دیگران را به تلخی تبدیل کنند، تصریح کرد: از قرار دادن لوازم کهنه و اضافی در سطل‌های مکانیزه جمع آوری زباله در روزهای آخر سال و نزدیک چهارشنبه سوری خودداری کنید.
در صورت وجود، حتی الامکان برای روشن کردن آتش از محل‌های تعیین شده توسط شهرداری منطقه استفاده شود، ادامه داد: حضور والدین شاغل در روز چهارشنبه سوری، زودتر از زمان همیشگی در جهت کنترل و نظارت بر فرزندان توصیه شده و در این روز فرزندانتان را با خطر تنها نگذاشته و سعی کنید در برگزاری آیین باستانی چهارشنبه سوری، با آنها مشارکت کنید. مراقب رفتارهای خطرناک و هنجارشکن باشید و در صورت لزوم مراتب را به پلیس ۱۱۰ اطلاع دهید.
مواد محترقه و آتش زا را از دسترس کودکان خارج کنید
از پریدن روی آتش به خصوص با چادر، مانتو و یا لباس‌های گشاد اجتناب کنید، خاطرنشان کرد: کبریت و مواد آتش زا مانند بنزین، الکل و مانند آن را به خصوص در روزهای آخر سال و چهارشنبه سوری از دسترس کودکان و افراد نابالغ دور کنید.
داخل خانه و فضای بیرون خانه (حیاط، حیاط خلوت، انبار، پارکینگ، پشت بام) را وارسی کنید تا اگر کودکان مواد محترقه در آنجا پنهان کرده‌اند، آنها را پیدا کنیم.
کودکان اغلب کبریت و ترقه و مواد آتش زا را در نقاط غیر قابل دید مثل انباری، داخل کمد و وسایل شخصی خود مخفی می‌کنند. توصیه می‌کنیم در این ایام، حتی الامکان این محل‌ها را مورد بازرسی قرار دهید.
از مواد محترقه و منفجره، ترقه و فشفشه دست ساز استفاده نکنید
ترقه‌ها و فشفشه‌ها و دیگر اسباب آتش بازی را از فروشنده‌های مجاز و معتبر تهیه کنید و به برچسب آنها توجه کرده و از کم خطر بودن آن اطمینان حاصل کنید. از مواد محترقه و منفجره، ترقه و فشفشه دست ساز نیز استفاده نکنید.
از نگهداری مواد محترقه و وسایل آتش بازی (حتی وسایل و مواد استاندارد) در نزدیکی وسایل حرارتی و برقی خودداری کرده و هرگز مواد محترقه را در جای گرم به خصوص داخل یا در مجاورت موتورخانه انبار نکنید. همچنین، مواد محترقه را در ظروف شیشه‌ای یا فلزی قرار ندهید از نگهداری مواد محترقه، تهیه و ساخت وسایل آتش بازی در منزل، زیر زمین، محل کار پرهیز کنید.
مردم در نزدیک محل ایجاد آتش، از وجود آب یا دیگر مواد خاموش کننده آتش باید مطمئن شوند. وجود یک کپسول آتش نشانی و جعبه کمک‌های اولیه در نزدیک محوطه آتش ضروری است؛ از پرتاب کردن مواد آتش زا مانند فشفشه، بالن، دارت و … بر روی درختان، پشت بام‌ها و منابع سوخت و از پرتاب ترقه و مواد آتش زا از پنجره آپارتمان، پشت بام و بالکن به خیابان جدا خودداری کنید.
همچنین، از نگهداری مواد محترقه، تهیه و ساخت وسایل آتش بازی در منزل، زیر زمین، محل کار و … نیز پرهیز کنید. در صورتی که چشم در اثر اصابت ترکش‌های ناشی از انفجار مواد محترقه آسیب دیده است، از قراردادن دستمال، پنبه یا گاز را روی چشم خودداری کنید
مواد محترقه را در جیب خود قرار ندهید
از حمل مواد محترقه و آتش گیر و انفجاری حتی به مقادیر بسیار کم، در جیب لباس و کیف و از پرتاب نارنجک و مواد محترقه به طرف افراد دیگر و به سمت ساختمان‌ها که موجب آسیب رساندن و بد منظره کردن آنها و نمای شهرمان می‌شود، جدا خودداری کنید.
از ریختن مواد سریع الاشتعال مانند نفت، بنزین بر روی آتش روشن خودداری کنید
پرهیز از آتش زدن لاستیک، هیزم، کارتن خالی و امثال آن در واحدهای مسکونی و پارکینگ همچنین از ریختن مواد سریع الاشتعال مانند نفت، بنزین و … بر روی آتش روشن خودداری کنید.
هنگام استفاده از فشفشه، دست را باز نگهداشته و از جلوی صورت دور نگهدارید تا دچار سوختگی نشوید. تماشاچیان معمولا در خطر اصابت ترکش های ترقه ها و مواد منفجره هستند، سعی کنید در تیررس ترکش ها نباشید.
روی آتش، بنزین، نفت و الکل نریزید
فقط در فضای باز از فشفشه و ترقه استفاده کنید؛ از انداختن مواد تحت فشار (مانند کپسول ها، اسپری حشره کش و ..)، وسایل شیشه‌ای مانند آمپول و قوطی‌های فلزی مانند اسپری و کنسرو، به درون آتش جدا بپرهیزید. در صورت روشن کردن آتش توصیه می‌شود که آتش در حجم کم باشد و از ریختن مواد سریع الاشتعال مانند بنزین، نفت و الکل جدا خودداری کنید.
در نزدیکی پمپ بنزین و پست برق آتش درست نکنید
برای روشن کردن آتش از محل‌هایی استفاده کنید که امکان سرایت به جاهای دیگر را نداشته باشد. در نزدیکی پمپ بنزین‌ها و وسایل نقلیه که حامل بنزین و مواد سوختنی است نیز آتش بازی نکنید. همچنین، از برپایی آتش در معابر باریک و در نزدیکی پست‌های برق یا ایستگاه های تقلیل فشار گاز و پارکینگ های عمومی نیز پرهیز کنید. . با مشاهده خرید و فروش مواد محترقه غیر استاندارد به هر شکل، سریع مامورین نیروی انتظامی یا پلیس ۱۱۰ را در جریان قرار دهید.
از پارک اتومبیل در کوچه‌ها و معابر تنگ خودداری کنید، آتش بازی در نزدیکی آنها این وسایل را مبدل به بمبی می‌گرداند که چاشنی انفجار آن کشیده شده است. در هر زمان فقط یکی از مواد محترقه و منفجره را روشن کرده و همزمان تعداد زیادی از آنها را باهم آتش نزنید.
ترقه‌ها و فشفشه‌های عمل نکرده را مجددا روشن نکنید. در پایان شب چهارشنبه سوری، بقایای مواد آتش بازی را به سرعت جمع نکنید، لااقل ۱۵ تا ۲۰ دقیقه صبر کنیم و بعد بر روی آن یک سطل آب بریزیم و قبل از ترک محل، حتماً از خاموش شدن آتش مطمئن شویم.
محل سوختگی فرد مصدوم را با آب سرد و تمیز، حداقل به مدت ۱۰ دقیقه بشوییم و کمربند و زیورآلات و وسایل تنگ و فشارنده را خارج کنید
امدادرسانی به فرد آسیب دیده
محل سوختگی فرد مصدوم را با آب سرد و تمیز، حداقل به مدت ۱۰ دقیقه بشوییم و کمربند و زیورآلات و وسایل تنگ و فشارنده را خارج کنید.
روی سوختگی خمیر دندان، یخ و سیب زمینی قرار ندهید
در صورت مواجهه با فردی که دچار سوختگی شده، ضمن حفظ خونسردی از مالیدن مواد غیر بهداشتی مثل خمیر دندان، سیب زمینی، روغن و گذاشتن یخ بر روی محل سوختگی خودداری کنید. فردی که دچار سوختگی شده را هرچه سریع تر به مرکز درمانی منتقل کنید و در صورت شدت مصدومیت با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید.
اگر لباس مصدوم روی عضو سوخته را پوشانده، آن را از بدنش خارج کرده و اگر لباسش به پوست ناحیه سوخته چسبیده است، دورتادور آن را تا محل چسبیده به بدن قیچی کنیم. در صورتی که چشم در اثر اصابت ترکش‌های ناشی از انفجار مواد محترقه آسیب دیده است، از قراردادن دستمال، پنبه یا گاز را روی چشم خودداری کنید.
آتش گرفتن فرد را با پتو خاموش کنید
اگر فردی دچار سوختگی شد، از دویدن خودداری کرده و بلافاصله بر روی زمین بغلتد. از پتو برای خاموش کردن فردی که لباسش آتش گرفته است، استفاده کنید و هرگز از کپسول آتش نشانی برای خاموش کردن او، استفاده نکنید.
اگر فردی دچار سوختگی شد، از دویدن خودداری کرده و بلافاصله بر روی زمین بغلتد
در صورت بروز هرگونه حریق و حادثه خونسردی خود را حفظ کرده و در صورت گسترده بودن حریق سریعا افراد مسن و کودکان و دیگر افراد را از محل حریق به جای امن انتقال داده و سریعا با تلفن ۱۲۵ آتش‌نشانی تماس گرفته و مراتب را با ذکر نشانی دقیق و نوع حادثه به ستاد فرماندهی آتش نشانی اطلاع داده و در هنگام حضور آتش‌نشانان در محل حریق نهایت همکاری را با آنان انجام دهند.
دقت کنیم! در آستانه سال جدید، جمله خانواده‌ها به دنبال ایجاد فضای شاد و فرحناک برای کانون خانوادگی هستند و سعی دارند با انجام دید و بازدید و اوقات فراغت مفرح، خستگی یک سال کار و تلاش را از تن به در کنند؛ اما نکند با انتخابی هیجانی و به دور از نگاه عقلانی، این شادی و سرور را به اندوه و ماتم و افسوس تبدیل کنیم.
