رویش زاگرس/محمدرضا مکوندی: ابتدا این نکته را یادآوری کنم هدف از این نوشتار؛ بیان زوایای کوچکی از هشت سال ایستادگی و مظلومیت مردم شهرستان مسجدسلیمان در مقوله معروف به ( جنگ شهرها) در طول دوران دفاع مقدس است. با توجه به کمبود منابع مطالعاتی که در حوزه سوابق مسجدسلیمان در جنگ شهرها احساس می شد و ضرورت مطالعات مستند در این خصوص و جلوگیری از فراموشی زوایای مختلف این موضوع مهم در گذر زمان است.
با آغاز تجاوز گسترده ارتش عراق به کشورمان در۳۱شهریور ۱۳۵۹ و اشغال گسترده مناطق مرزی،شهرستان مسجدسلیمان نیز مورد تهاجم گسترده هوایی دشمن قرار گرفت. اگر چه در تقویم دفاع مقدس مقوله (جنگ شهرها ) با تهاجم گسترده ارتش عراق ، به سه شیوه توپخانه ای به شهرهای مرزی، بمباران هوایی و حمله موشکی از سال ۶۲ در سطح گسترده و در ۲۰۰۸نوبت با هدف تضعیف روحیه مردم و خسارات وسیع به تاسیسات و کارخانه ها و حتی مناطق مسکونی به بیش از ۶۷شهر کشور در استان های مختلف رقم زده شد،اما شهرستان مسجدسلیمان و اهواز از جمله شهرهایی بودند که از همان ابتدای جنگ تحمیلی درگیر،(جنگ شهرها )شدند و مسجدسلیمان که از همان نخستین روزهای جنگ پذیرای انبوه مهاجران جنگ زده شهرهای مختلف مرزی بود از عصر هفته اول مهرماه ساعت ۵ با تجاوز هوایی سه فروند میگ ۲۱عراقی که در ارتفاع پایین حمله نموده و بمباران دو نقطه از محله مسکونی پشت برج عملا از نخستین شهرهایی بود که درگیر پدیده ویرانگر (جنگ شهرها) شد.
حملات هوایی به این شهر، در روزهای بعد به تلمبه خانه نفت نمره هشت توسط سه فروند میگ ۲۱ عراقی که در ارتفاع بسیار پایین تهاجم خود را عملیاتی کردند انجام و سپس سه فروند میگ مهاجم در روزهای بعد کارخانه تانکسازی این شهر را بمباران نمودند. بمباران های متناوب محلات مختلف شهر تا سال ۶۲ادامه داشته و در عصر ۳۰مهر۱۳۶۲ وسیع ترین تهاجم موشکی دوران دفاع مقدس به سه نقطه محلات سبز آباد،؛ چاه نفتی جنب بانک فعلی سپه و خیابان هفده شهریور اتفاق افتاد که ۱۲۰شهید و۲۴۴مجروح بر جانهاد.
دومین هفته موشکی با یک فروند موشک اسکاد بی به کوههای پشت محله کلگه رو به روی کارخانه یخچال سازی مالکریم صورت گرفت که هنوز آثار آن مشهود است. چند روز بعد در ۱۵آبان محله کلگه بالا جنب حسینیه قمر بنی هاشم (ع) مورد اصابت موشک قرار گرفت که موجب شهادت ۲۶نفر و مجروح شدن۴۶نفر نفر و ویرانی۷۶واحد مسکونی شد.
حملات موشکی به شهر مسجدسلیمان تا پایان جنگ تحمیلی همراه با بمباران های هوایی ادامه پیدا کرد. محلات نمره چهل، دو راهی بی بیان و چاه نفتی، منطقه تلبزان حتی سه راهی لالی از موشک پرانی های وحشتناک دشمن بعثی در امان نماند. موشک های اسکاد بی نسل دوم موشک های اسکاد آلمان در جنگ جهانی دوم بود که توسط شوروی در طی جنگ سرد از نظر میزان مواد منفجره و افزایش مسافت تا۱۸۰کیلومتر و دارای وزن ۴۴۰۰کیلوگرم ارتقاء یافته بود اما این موشک ها دارای خطای محاسباتی در اصابت به هدف بوده است و در جنگ تحمیلی ارتش عراق نسل سوم این موشک ها را به نام الحسین با کاهش میزان ماده منفجره و افزایش سوخت جهت افزایش مسافت و هدف قراردادن شهرهایی چون تهران تولید و در سطح گسترده علیه مناطق مسکونی شهرهای مختلف در استان هایی چون تهران، مرکزی، قم، اصفهان، لرستان و…استفاده کرد.
موشک های اسکاد مورد استفاده عراق در تهاجم به مسجدسلیمان دارای ۹متر ارتفاع و یک تن ماده منفجره بوده که بسیار ویرانگر و هنوز بقایای این حملات موشکی بر دامنه کوههای کوی نفت خیز و بعد از سه راهی لالی به سمت اهواز سمت چپ جاده قابل رویت است. بمباران مناطق مختلف شهرستان مسجدسلیمان تا پایان جنگ تحمیلی ادامه داشت و محلات مختلف این شهر چون بی بیان،نمره هشت،پشت برج، پادگان آموزشی شهید محلاتی در تنگ مو، سد شهید عباسپور، پایگاه هوانیروز، چشمه علی، فلکه نفتون، محلات مشرف به نفتون بعضاً در چند نوبت بمباران گردیدند.
سی ام مهرماه، وسیع ترین حمله موشکی دوران دفاع مقدس به مسجدسلیمان
عقربه ها ساعت ۱۶ بعدازظهر را نشان می داد که صدای دو انفجار مهیب ناشی از اصابت دوفروند موشک اسکاد، مسجدسلیمان را آنچنان به لرزه درآورد که تمام مردم شهر در هر کوی و محله و کوچه ای که بودند شدت موج انفجار را حس کردند و ازدو نقطه شهرستون های دود وغبار به هوا برخواست. موشک های اسکاد B نسل جدید موشک های اسکادaآلمانی بود که توسط هیتلر در جنگ جهانی دوم تولید و نسل جدید این موشک ها به ارتفاع ۹ متر و محتوی یک تن ماده منفجره با شعاع تخریب فراوان توسط شوروی در اختیار صدام قرار گرفت. در اولین دور اصابت دو فروند موشک اسکاد دشمن عراقی دو محله سبزآباد و خیابان اصلی شهر مسجدسلیمان هدف واقع شد… در حالی که مردم نیز با کنجکاوی به طرف محل اصابت موشک ها در حال تردد بودند.
در خیابان هفده شهریور تصادفی بین دو خودرو به وقوع پیوست که جاده این خیابان مسدود و ترافیک سنگینی ایجاد کرد. و سومین سفیر مرگ با فاصله ۴۰ دقیقه از دو موشک اولی دقیقاً به خیابان مملو از جمعیت و خودرو هفده شهریور اصابت کرد و یک فاجعه انسانی را رقم زد. ۱۲۰ شهید و ۲۴۴ مجروح و تخریب بیش از صد واحد مسکونی و تجاری پیامد اصابت این موشک ها بوده است. که در مقوله جنگ شهرها به عنوان وسیع ترین حمله موشکی در طول هشت سال دفاع مقدس نام گرفت.
شاید قابل وصف نباشد تن ها و اجزای بدن تکه پاره شهروندان بدون دفاع که در اوج شلوغی وترافیک خیابان هفده شهریور وحشیانه به شهادت رسیدند و در اطراف محل اصابت موشک ها اجساد شهدا پراکنده شده بود و دو بیمارستان نفت و ۲۲ بهمن #مسجدسلیمان مملو از شهدای تکه و پاره ای بود که در راهروها و اطاق ها به روی هم چیده شده بوده و مجروحان بسیار زیادی که در حیاط و بیمارستان ها و کف سالن ها به خاطر ازدحام شدید و کمبود جا قرارداده شده بودند و درخواست های مکرر بلندگوهای مساجد برای یخ و بخور و کیسه های نایلونی…
سردخانه اجساد شهر تنها گنجایش شش جسد را داشت و از اهواز کانتینر سردخانه داری به مسجدسلیمان اعزام تا اجساد شهدا در آن قرار داده شود و از روز بعد دهها تشییع جنازه متعدد که مسجدسلیمان را در بهت و اندوه از این جنایت فرو برد و این گونه بود که مسجدسلیمان ناخواسته و ناجوانمردانه از ۳۰ مهر ماه بعد از یک دوره بمباران های متناوب هوایی مناطق مختلف مسکونی اش چون پشت برج؛ نفتک و نمره هشت وارد فاز جدیدی از جنگی شد که بعدها به نام (جنگ شهرها در تقویم دوران دفاع مقدس) نام گرفت.
حمله ۳۰ مهر به مسجدسلیمان در دوران دفاع مقدس (وسیع ترین حمله موشکی) دشمن بعثی متجاوز نام گرفت که در نهایت قریب به چهارصد کشته و زخمی برجای نهاد. امام خمینی (ره) با محکومیت شدید این حمله گسترده صدام، ۳ روز عزای عمومی در سراسر کشور اعلام کرد و هیات سه نفره ای را به ریاست آیت الله یزدی به نمایندگی از خود به مسجدسلیمان اعزام نمود و وزرات امور خارجه با تسلیم نامه ای به دبیرکل سازمان ملل متعدد نسبت به این جنایت انسانی عراق علیه شهروندان مسجدسلیمانی اعتراض نمود. بیش از ۱۲۰حزب و تشکل های مختلف با صدور بیانیه این جنایت را محکوم نمودند.
مسجدسلیمان تا پایان دوران دفاع مقدس ۹۰ بار تحت حملات هوایی و موشکی قرار گرفت گاهی اوقات اصابت ۵ تا ۷ موشک در نیمه های شب این شهر بی دفاع و مظلوم را مورد هدف قرار می داد و مردمانی که با تحمل سوز سرمای سخت زمستان و گرمای طاقت فرسای هوا در تابستان در کوهستان های اطراف شهر با کم ترین امکانات زندگی مملو از مشقت و مضیقه را تحمل و گاهی اوقات هم در پی حملات هوایی مورد رگبار هوا به زمین جنگنده های عراقی در اطراف شهر قرار می گرفتند و مدارسی که تا پایان جنگ تحمیلی از۹ماه سال تحصیلی شش ماه راتعطیل بودند.
یقیناً حمله موشکی ۳۰ مهر به عنوان وسیع ترین حمله موشکی به مسجدسلیمان یک سند برجسته از جنایات جنگی دشمن عراقی در دوران دفاع مقدس است هرچند که هنوز هم پس از سالها آثار خرابی ها و ویرانی ها بر پیکره این شهر برجای مانده است و یک شهر نیازمند نگاه ویژه برای توسعه است.
ضرورت دارد که این جنایات هولناک و ددمنشانه از محاق خاموشی خارج و مورد بازکاوی قرار گیرد و به عنوان برگ زرین از مقاومت مردم شریف و صبور مسجدسلیمان که طی این حملات هوایی و موشکی صدها شهروند شهید داشته اند و درکنار فرزندان غیرتمند اعزام به جبهه در مجموع ۱۲۰۰شهید گلگون کفن راج تقدیم انقلاب کردند و سرداران بزرگی همچون سردار سرلشگر محسن رضایی، امیر پوردستان، امیر یوسف قربانی، و سرداران شهید چون بهنام محمدی و بسیاری از سرداران و دلاورمردان دیگر از این شهر برخواسته اند، در تقویم کشور این روز خونین ثبت و همه ساله با برگزاری ویژه برنامه هایی در سطح کشور یاد و خاطره ۱۲۰ شهید آسمانی این جنایت جنگی گرامی داشته شود.
