باشگاه روزنامه نگاران مسجدسليمان/ محمدرضا مکوندی: سال جدید به تعبیر مقام معظم رهبری سال اقتصاد و فرهنگ، با عزم ملی و مدیریت جهادی نامیده شد. نامگذاری سال جاری از اهمیت خاصی برخوردار است. در این نوشتار صدد هستیم ارتباط بین فرهنگ و اقتصاد را بررسی کنیم. اصولا علت این اهمیت ممزوج بودن هرگونه روند توسعه اقتصادی، اجتماعی، سیاسی با ساخت فرهنگی است به عبارت دیگر همزمان با طراحی برنامه های توسعه و از جمله اقتصاد مقاومتی لازم است بسترسازی های لازم برای ایجاد زیر ساخت های فرهنگی با هدف اجتماعی شدن روند توسعه صورت پذیرد فرهنگ سازی جهت اجتماعی شدن قوانین چه پیامدی دارد؟. ایجاد زیر ساخت های فرهنگی این فرصت را فراهم می کند تا جامعه با انگیزه قوی حاصل از التزام به قانون و آگاه به نتایج اجرای قانون در کنار متولیان دولتی با تعامل متقابل با اعتماد و اعتقاد به نتایج قانون گرایی؛ قوانین را اجراء نماید. دراین میان نقش رسانه ها و تشکل های مردم نهاد از اهمیت فراوانی برخوردار است. حلقه مفقوده ای که تاکنون در نظام برنامه ریزی کشورمان وجود داشته این مهم بوده که تدوین برنا مه های توسعه در غیاب مردم و تشکل های مردم نهاد صورت می گرفته است برای تحقق شعار امسال چه اقداماتی باید صورت پذیرد؟ دراین میان دو نکته قابل طرح است:
۱- مهم ترین حلقه مفقوده در نظام برنامه ریزی کشورمان اعم از برنامه های توسعه اقتصادی؛ فرهنگی؛ اجتماعی و قانونگداری در حوزه های مختلف توسط برنامه ریزان عدم توجه به بعد اجتماعی قوانین بوده است. یعنی در وضع قوانین این عامل مهم که اجرای کامل قانون مستلزم همراهی مردم با بخش دولتی است چندان مورد توجه نبوده است! مهمترین مشکل در حوزه های مختلف از جمله به عنوان مثال مبارزه با مواد مخدر در دهه های اخیر عدم توجه جدی به اجتماعی شدت مبارزه با مواد مخدر و مشارکت جامعه بوده است. اگر چه در سال های اخیر در زمینه توسعه نهادهای مردمی در این حوزه گام هایی برداشته شده است. نباید از جامعه ای که حتی بسیاری از مدیرانش اطلاعی از قوانین توسعه ندارند انتظار توسعه قابل توجه داشت با عرض تاسف بسیاری از مدیران ما که مجریان اجرای قانون هستند نمی دانند سند چشم انداز کشور چند صفحه یا خط است و حاوی چه مطالبی است در حال حاضر قانون توسعه چهارم در حال اجراء است یا پنجم یا…؟مردم عادی که جای خودشان را دارند! این نقیصه مهم یعنی عدم فرهنگ ساری لازم در جامعه در حوزه برنامه های توسعه است. اهمیت فراوان فرهنگ سازی در حوزه توسعه کشور را با نگاهی به روند توسعه تاریخی ژاپن می توان بررسی کرد، طبق نظریه پدر توسعه ژاپن فوکو تساوا درکتاب نظریه تمدن در وضع قوانین و چشم انداز توسعه می بایست با ایجاد یک ساخت فرهنگی متناسب با (روح زمانه) یعنی ویزگی های زمان مورد نظر (روح اجتماع) دیده شود و جامعه را برای همراهی با قوانین و ازجمله روند توسعه اجتماعی؛اقتصادی؛ و….کشور آماده کرد.
این توصیه پدر نظریه تمدن و توجه جدی به بعد اجتماعی یعنی فرهنگ سازی عمومی جهت آگاهی بخشی از اثرات همراهی عمومی با روند توسعه و قانونمندی در جامعه توسط برنامه ریزان این کشور روند توسعه بعد از جنگ جهانی دوم در کشور عقی مانده و فقیر ژاپن را بطور معجزه آسایی تسریع کرد به مرور چنان تعصبی در مردم بوجود آوردکه هر گونه نادیده گرفتن و کوتاه آمدن از قانون برایشان چون خیانتی غیرقابل بخشش است دقیقا عکس کشورما که دور زدن و نادیده گرفتن قانون نوعی زرنگی و تردستی محسوب می شود.! بنابراین نامگذاری سالجاری به نام فرهنگ و اقتصاد توسط مقام معظم رهبری فرصتی مناسب است تا با بستری سازی لازم توسط متولیان در جهت ایجاد عزم و انگیزه عمومی در جامعه برای همراهی اجتماع با قوانین در روند توسعه همه جانبه کشور گام های موثری برداشت. در این میان چند نکته قابل توجه است: اول: طراحی فرهنگی متناسب با موضوع قوانین در حوزه های اقتصادی ؛اجتماعی، سیاسی و… دوم: فرهنگسازی جهت دمیدن روح تعهد در همه گروههای جامعه نسبت به الزام به قانون و احساس گناه ناشی از نادیده گرفتن قانون سوم: نگاه یکسان در: مجازات قاطع خاطیان قانون در هر جایگاهی مخصوصا مدیران چهارم: توجه جدی با مشارکت مردم ار طریق گسترش تشکل های مردم نهاد غیر دولتی.
۲- گام مهم دیگر در اقتصاد مقاومتی شناخت ظرفیت های مناطق مختلف کشور است مهمترین مشخصه های اقتصاد مقاومتی کدام است؟ در شرایط فعلی تحریم ها می بایست وابستگی نفتی را براساس مشخصه های اقتصاد مقاومتی کاهش داد. عوارض وسیع وابستگی نفتی اقتصاد کشورمان درسالهای اخیر که تحریم ها تشدید شده است خود را نمایان کرده است. راهکار کاهش وابستگی نفتی با شناخت ظرفیتهای مناطق مختلف کشور در حوزه های مختلف همچون گردشگری؛ تولیدات و صنایع جانبی صنعتی و کشاورزی؛ توسعه قطب های علمی و تولیدعلم و فن آوری و توجه جدی به بازار خلاقانه کسب و کار براساس ایده های نو میسر است .
بر این اساس هر منطقه کشور براساس ظرفیت های موجود خود و جذب سرمایه داخلی و خارجی بتواند با طراحی یک نقشه راه رشد داشته باشد و مطابق با ذائقه سنتی مردمان همان مناطق در زمینه اشتغال فرصت آفرینی نماید. در همین حوزه هم رابطه فرهنگ و اقتصاد رابطه ای حیاتی است فضاسازی فرهنگی جهت توسعه اقتصادی منطقه ای با بکارگیری ظرفیت های محلی و ملی و حتی فراملی توجه جدی به فرهنگ بهره وری حداکثری از امکانات موجود از آن جمله است بنابراین مهم ترین راهکار کاهش وابستگی نفتی نگاه تخصصی متولیان و از جمله تشکیل کارگروه ویژه در سطح کشور و استان ها با بکارگیری نقطه نظرات تخصصی دانشگاهها و مراکز پژوهشی به ظرفیت های موجود در حوزه مسئولیت و جذب سرمایه گذاری و ایجاد سیاست های تشویقی برای سرمایه گذاران و تسهیل در قوانین و تشریفات اداری دست و پا گیر در زمینه تولید و عرضه و….از اهمیت خاصی برخوردار است تبدیل کشور به قطب های متنوع سرمایه گذاری و تولید و خدمات در حوزه های مختلف کشور و در نتیجه کاهش وابستگی نفتی؛ ایجاد اشتغال و افزایش توان خوداتکایی را بدنبال دارد.
مطلب جالبی بود مهمترین مشکل نظام برنامه ریزی در کشور ما توجه نکردن به مشارکت مردم و در نتیجه ناکامی دراجرای برنامه ها است تشکر ازاستاد گرامی
استاد گرامی جناب محمد رضا مکوندی ریاست محترم دفتر ارتباطات دکتر محسن رضایی. با سلام وتشکر از شما /احتمالا اولین و یا جز محدود مسئولینی شهرستان هستید که در رابطه با نام گذاری سال توضیحاتی داده اید./