باشگاه روزنامه نگاران مسجدسليمان/ فرشيد خداداديان: تیم فوتبال نفت مسجدسلیمان، صدرنشین گروه دوم رقابت های لیگ دسته یک کشور است و برای صعود به لیگ برتر ایران تنها به یک امتیاز از بازی خارج از خانه خود مقابل آلومینیوم هرمزگان نیاز دارد. بدین منظور باید تا نوزدهم فروردین ماه منتظر بود. نتیجه ای دست یافتنی که آرزوی صدها هزار نفر هواداران این تیم در مسجدسلیمان و سراسر ایران و البته جهان است.
در چنین شرایطی طرح برخی موضوعات از جمله نداشتن شرایط حضور در لیگ برتر و اظهار نظرهای غیرمنصفانه از جانب برخی مسئولین سازمان لیگ و فدراسیون فوتبال، آن هم در شرایطی که مسئولین برگزاری لیگ باید بی طرفانه شرایط رقابت برابر برای تمامی تیم ها را فراهم نمایند و این مهم که تیم نفت مسجدسلیمان نیاز به آرامش روحی و حمایت همه جانبه دارد تا سهم خوزستان؛مهد فوتبال ایران را در لیگ برتر کشور افزایش دهد، باعث تعجب است!؟
مقایسه این تیم ریشه دار با تیم فوتبال گهر دورود، بیش از آن که بیان ضعف تیم نفت باشد نشان از ناآگاهی گویندگان دارد. گو این که تیم گهر و مردم قهرمان و پهلوان دیار لرستان نیز در همان یک فصل حضور در لیگ برتر نشان دادند که در روزگار بی اخلاقی و فساد و قدرت نمایی پول و تبانی در ورزش فوتبال، می توان پهلوانانه جنگید و سرافرازانه خداحافظی کرد.
مسجدسلیمان، اما مهد بسیاری از اولین ها در ایران است و فوتبال یکی از این اولین هاست. کافی است در بررسی پیشینه فوتبال در ایران نگاهی به دانشنامه الکترونیک ویکی پدیا و همچنین بخش منابع تاریخ ورزش بیندازیم. در این زمینه در ویکی پدیا می خوانیم:”برای اولین بار در ایران، فوتبال در شهر مسجدسلیمان در استان خوزستان آغاز شد و اولین استادیوم فوتبال در این شهر به دست مهندسین انگلیسی به بهره برداری رسیده و اولین مسابقه فوتبال در آنجا بین مردم بومی مسجدسلیمان و انگلیسی ها برگزار شد. نخستین ایرانی که در یک تیم فوتبال به طور رسمی بازی کرد، شخصی به نام کریم زندی بود که در سال های ۱۲۸۷ تا ۱۲۹۷ هجری خورشیدی در بین انگلیسی ها و در تیم‌هایی که آن ها در ایران ترتیب داده بودند بازی کرد.”
شایان ذکر است سال 1287(1908میلادی) همان سالی است که چاه شماره یک نفت خاورمیانه و ایران در مسجدسلیمان به بهره بردای رسید و تصور این که کاشفان انگلیسی نفت در این منطقه لحظاتی از اوقات استراحت خود را به ورزش فوتبال اختصاص داده باشند، دور از ذهن نیست. زیرا فوتبال مدرن و امروزی از سال 1866 میلادی در انگلستان شکل گرفته بود و به تدریج این ورزش مهیج بیشتر نقاط جهان را تسخیر کرده بود. در 1904 میلادی (چهار سال قبل از بازی فوتبال در مسجدسلیمان) سازمان فیفا ایجاد و در 1906 نیز اولین دوره مسابقات فوتبال را برگزار نمود. اما اوج رونق فوتبال، مسابقات المپیکی بود که در 1908 و اتفاقاً همزمان با تلاش برای کشف نفت در مسجدسلیمان، در لندن برگزار گردید.
بدین ترتیب باید فوتبال و نفت را برادرانی همزاد دانست که در دامان مسجدسلیمان متولد و پرورش یافتند و در روزگاری که در بسیاری از مناطق ایران و کل خاورمیانه کسی نشانی از فوتبال نمی دانست، کارکنان نفت در این شهر اوقات فراغت خود را به فوتبال و ورزش های نوین دیگر سپری می کردند.
دانش عباسی شهنی در کتاب ارزشمند خود؛”تاریخ مسجدسلیمان”و در صفحه 488 این کتاب تصویری از یک مسابقه فوتبال را مربوط به سال 1924 میلادی (1303خورشیدی) منتشر نموده است که اتفاقاً همان ورزشگاه فوتبال امروز مسجدسلیمان است و این نکته در کنار دیگر مستندات تصویری در این زمینه نشان می دهد که ورزشگاه مذکور حتی قابلیت ثبت در فهرست میراث ملی ایران و فراتر از آن به عنوان نخستین زمین فوتبال در خاورمیانه، قابلیت ثبت در میراث مشترک جهانی را نیز دارد. ورزشگاهی که باید از طریق مسئولین فدراسیون فوتبال به سپ بلاتر، رئیس فیفا معرفی می شد تا در سایت رسمی فیفا به عنوان قدیمی ترین زمین فوتبال در منطقه خاورمیانه معرفی گردد.
نکته دیگر این که حداقل بیست سال پس از آن است که در پایتخت انجمن ترقی و ترویج فوتبال تاسیس می شود و برای اولین بار مدرسه آمریکایی (دبیرستان البرز فعلی) آموزش فوتبال را به صورت رسمی در تهران آغاز کرد. در سال ۱۳۰۸ اولین مسابقه رسمی در ایران با تیم بادکوبه شوروی برگزار شد. پس از آن در سال های ۱۳۱۲ و ۱۳۱۳ تغییرات زیادی در فوتبال و ورزش ایران اتفاق افتاد و انجمن ملی تربیت بدنی و پیش آهنگی تاسیس شد.
در سال ۱۳۱۶ حسین صادقی پس از بازگشت از اروپا مسئول گسترش فوتبال در ایران شد در ادامه و در سال های ۱۳۱۷ و ۱۳۱۸ تیم ملی فوتبال ایران تشکیل شد و برای نخستین مسابقه با افغانستان دیدار کرد. ورزشگاه امجدیه نیز در همین سال ها تاسیس شد و نهایتاً در سال 1325 بود که فدراسیون فوتبال ایران تاسیس و یک سال بعد به عضویت فیفا درآمد.
به این ترتیب باید متذکر شد که سابقه فعالیت فوتبال در مسجدسلیمان حدود سی و هشت سال پیش از تاسیس فدراسیون فوتبال ایران است!
منوچهر یاوری، پیشکسوت ورزشی و مولف کتاب؛”شهرمن مسجد سلیمان”در خصوص سابقه ایجاد باشگاههای ورزشی در این شهر می نویسد:”پس ازآن که باشگاههای مختلف در مسجدسلیمان توسط شرکت نفت ساخته شد مسابقه ها به صورت باشگاهی برگزار گردید که این گونه مسابقه ها نیز می تواند مبداء و آغاز مسابقه های رسمی باشگاههای ایران باشند. این باشگاهها بیشترشان دارای زمین فوتبال اختصاصی، استخر شنا، سالن ورزش، سالن سینما و سایر امکانات فرهنگی و ورزشی بودند و در حال حاضر نیز تعدادی از آن ها هنوز در مسجدسلیمان وجود دارند و عبارتند از: باشگاه نفتون، باشگاه نفتک، باشگاه ایران، باشگاه مرکزی، باشگاه تمبی، باشگاه کاوه چشمه علی، باشگاه بی بی یان، باشگاه هندی ها و باشگاه ارامنه”(یاوری/ص99)
باید خاطرنشان کرد که تعریف دقیق باشگاههای فرهنگی ورزشی نیز در مسجدسلیمان سابقه ای نزدیک به یک قرن دارد و در سوابق ورزشی این شهر چنانچه در کتاب؛”تاریخ ورزش شهرستان مسجدسلیمان”تالیف آقای شکرخدا عولی گله می خوانیم، هر باشگاه در رشته های مختلف دارای تیم های ورزشی بوده و واجد افتخارات ملی و بین المللی شده اند. پیروزی یک بر صفر تیم فوتبال تاج مسجدسلیمان بر پرسپولیس تهران، در جریان سومین دوره مسابقات جام تخت جمشید، با گل تاریخی اصغرجمالی، فوتبالیست پیشکسوت مسجدسلیمانی حتی صفحه نخست روزنامه های آن روز کشور را به خود اختصاص داد.
نام آوران فوتبال مسجدسلیمان که امروز تیم نفت این شهر به عنوان پیشینه تاریخی و پیشکسوتان ورزشی بدان ها توجه دارد نام های زیادی را شامل می شوند. برخی از ایشان عبارتند از: صفر ایرانپاک، ایرج سلیمانی، منصور رشیدی، جمشید نصیرعباس، مسلم سلیمانی، مصطفی خراجی، صیدال سرقلی، کوروش لرستانی، بهزاد غلامپور، داریوش یزدی، فرهاد لاله زار، شاپور احمدی و بسیاری دیگر،که ای کاش روزی تصاویرشان بر دیوارهای ورزشگاه شهید بهنام محمدی مسجدسلیمان نصب گردد. گو این که این ورزشگاه شایستگی داشتن موزه فوتبال مسجدسلیمان را نیز به عنوان نخستین شهر فوتبالی ایران دارد که امیدوارم از جانب مسئولین شرکت بهره برداری نفت و گاز مسجدسلیمان محلی در ورزشگاه مذکور به ساخت این موزه ضروری اختصاص داده شود.
در پایان ضمن آرزوی موفقیت برای تیم ریشه دار نفت مسجدسلیمان، توجه تمامی علاقمندان به اطلاع از پیشینه ورزش فوتبال در مسجدسلیمان و خصوصاً مسئولین فوتبال کشور را به سه ماخذ زیر، که در متن نیز بدان ها اشاره گردید،جلب می کنم:
تاریخ مسجدسلیمان،تالیف دانش عباسی شهنی/چاپ سوم 1383/انتشارات هیرمند/تهران
شهر من مسجدسلیمان،تالیف منوچهر یاوری/1383/نشر اکنون/تهران
تاریخ ورزش شهرستان مسجدسلیمان،تالیف شکرخدا غولی گله/1383/خاتم سبز/اهواز
