باشگاه روزنامه نگاران مسجدسلیمان- اكنون اين واقعيت به خوبي در هزاره جديد پذيرفته شده است كه مقوله فرهنگ اهميتي محوري در تمامي عرصههاي زندگي بشر دارد اين موضوع تحت تاثير تحولات سريع و گوناگون در ابعاد مختلف حيات انسانها و ظهور گرايشهاي جديد در علوم اجتماعي مورد قبول واقع شده است كه بدون رجوع به فرهنگ و موضوعات فرهنگي نميتوان برداشتي درست و دقيق از مسائل و موضوعات زندگي ارائه كرد در جهان كنوني محتوا و صورت زندگي در ابعاد مختلف شكل فرهنگي به خود گرفته و كمتر موضوعي را ميتوان يافت كه به نحوي به فرهنگ مرتبط نباشد.
فرهنگ حتي در بطن و صورت موضوعات اقتصادي وارد شده و جايگاه مصوري در آن پيدا كرده است اين چرخش قابل ملاحظه به سمت فرهنگ مستلزم توجه جدي است. اهميت فرهنگ اكنون از نقشي كه براي آن در زمينه همبستگي اجتماعي، ايجاد انگيزه و تحول پيشرفت، حل مشكلات اجتماعي، پر كردن اوقات فراغت و غيره متصور بودند بسي فراتر رفته است، امروزه سرنوشت كشورها كاملاً با تحولاتي كه در عرصه فرهنگ در سطوح ملي و فرا ملي رخ ميدهد پيوند خورده است، كشورها و يا به عبارت دقيقتر (دولتـ ملتها) در جهان متغير كنوني وارد فضايي شدهاند كه اقدامات و فعاليتهايشان به طور اجتنابناپذيري تحت تاثير تحولات عرصه فرهنگ قرار دارد، اگر چه بخشي از اين تحولات براي (دولتـ ملتها) اجتنابناپذير بوده ولي بخش قابل ملاحظهاي از اين تحولات قابل درك و پيشبيني بوده و ميتوان آن را مديريت كرده مديريت فرهنگي يكي از نيازهاي اساسي كشورها در وضعيت كنوني است و نه تنها به عنوان يك رشته علمي جايگاه ويژهاي در نظام دانشگاهي كشورها دارد بلكه نوعي هنر نيز محسوب ميشود، علم و هنر نزديك كردن مديريت و فرهنگ به يكديگر و به كارگيري مديريت در عرصه فرهنگ، فراتر از يك رشته، به نيازي اساسي و مبرم تبديل شده است.
بنابراين در تمامي كشورهاي جهان مديريت فرهنگي وجود دارد و يا اينكه سازمانها و دستگاههايي براي پيگيري و انجام فعاليتهاي فرهنگي مامور ميشوند، هر چند تعريف دامنه و گستره فعاليتهاي فرهنگي و مقولاتي كه با فرهنگ مرتبط هستند در كشورهاي مختلف با همديگر متفاوت بوده ولي تمامي آنها به نحوي اين فعاليتها را تحت نظارت خود قرار داده و نسبت به آن حساس هستند. در كشور ما بعد از پيروزي انقلاب اسلامي مقوله فرهنگ اهميت ويژهاي پيدا كرده و توجه جدي مسئولان و دستاندركاران نظام جمهوري اسلامي را به خود جلب كرده است، تحت تاثير شرايط اقتصادي و اجتماعي خاص ناشي از انقلاب و جنگ تحولات و تغييرات گستردهاي در عرصه فرهنگ به وقوع پيوست انقلاب اسلامي با آرمانها و اهداف فرهنگي خود به تاسيس نظامي منجر شد كه بايد براي تحقق آنها دست به نهاد سازي و سازماندهي ميزد، اين سازماندهي و امور مرتبط با آن و تاسيس سازمانها و دستگاههاي فرهنگي متعددي پس از انقلاب اسلامي با تمام اهميت و تلاشهايي كه صورت گرفت با فراز و نشيب زيادي مواجه گشت و آنگونه كه بايد با اهداف مشخصي دنبال نشد.
نتايجي كه پس از سه دهه به دست آمده از مختصر بررسيهاي انجام شده در خصوص بخشي از عملكردها و فعاليتهاي فرهنگي و سازماندهيهاي انجام شده توسط دستگاهها و سازمانهاي فرهنگي در اين عرصه از الگوي مشخص و از پيش انديشيده شدهاي برخوردار نبوده، لزوم و ضرورت بازنگري و باز سازماندهي برنامهها و فعاليتهاي عرصه فرهنگ در سالهاي اخير نهايتاً در جامعه ايران به حركتي به عنوان مهندسي فرهنگي منجر شد كه به مديريت فرهنگي نزديك است. به هر حال هر گونه تلاش در زمينه سر و سامان دادن به فعاليتهاي فرهنگي در جامعه مستلزم شناخت اهداف و برنامهها، شيوههاي سازماندهي، امكانات و منابع، نحوه كنترل و نظارت بر اينگونه فعاليتهاست، شناخت وضعيت كنوني و بررسي نقاط ضعف و قوت و ترسيم چشم اندازي شفاف و قابل دسترسي بر اساس امكانات و تواناييها و همچنين پژوهش و تحقيقات جدي در اين زمينه گامي اساسي در زمينه مديريت فرهنگ است، متاسفانه مطالعات و تحقيقات انجام شده در زمينه مديريت فرهنگ در ايران بسيار محدود است به جز چند طرح پژوهشي كه عمدتاً توسط دبيرخانه شوراي عالي انقلاب فرهنگي و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي آن هم جز تعدادي محدود طرح و كتاب و مقاله كه دسترسي به آنها نيز آسان نميباشد آثار قابل ملاحظهاي در اين عرصه وجود ندارد.
بررسي كم و كيف مطالعات انجام شده در زمينه مديريت فرهنگ در ايران نشان ميدهد كه در جامعه علمي ايران اين زمينه مهم مطالعاتي به صورت جدي مورد توجه محققان و پژوهشگران قرار نگرفته و حتي نهادها و سازمانهاي متولي نيز اقدامات جدي در اين خصوص انجام ندادهاند. و اما به هر حال اهميت اين حوزه مطالعاتي و ضعفها و كاستيهاي موجود چه در زمينه مطالعاتي و پژوهشي و چه در زمينه عملي و اجرايي نياز توجه جديتري به اين عرصه ميباشد، اميدواريم در سال جديد كه به فرمايش مقام معظم رهبري سال اقتصاد و فرهنگ با عزم ملي و مديريت جهادي نامگذاري شده است به مقوله مديريت فرهنگ كه نيازمند پشتوانه تئوريكي و نظري است توسط محققان و پژوهشگران كشورمان تحقق پيدا كند.
گودرز ظاهري عبدهوند، كارشناس مديريت فرهنگي و هنري
منبع: برنامهريزي فرهنگي دكتر سيدرضا صالحي
درود بر آقای ظاهری
مقاله ی جامعی بود در زمینه ی فرهنگ
درود بر برادر خوبم احسنت