باشگاه روزنامه نگاران مسجدسليمان/ محمد رضا مكوندي: چندی پیش در بحبوحه برگزاری اجلاسیه سراسری روسای آموزش و پرورش هنگام پخش برنامه گفتگوی ویژه خبری حمیدرضا حاجی بابایی وزیر آموزش و پرورش، از طرح ها و برنا مه های موسوم به طرح تحول بنیادین در آموزش و پرورش صحبت می نمودند و این که با اجرای این طرح انتظار می رود معلم فعلی به معلم پژوهنده تبدیل گردد. وی همچنین اذهان نمودند وقتی می توانیم مدعی شویم طرح تحول بنیادین موفق بوده که وقتی از دانش آموزان یک کلاس سوال شود چه شغلی را دوست دارید اکثریت (نقل به مضمون)شغل معلمی را انتخاب نمایند. اتفاقا کلید واژه اصلی این مطلب هم همین موضوع است چه وقت در جامعه ما همچون ممالک توسعه یافته مشاغلی چون معلمی در صدر آرزوهای دانش آموزان و دانشجویان جای خواهد گرفت؟
چرا وزرای مختلف علیرغم اجرای طرح های متعدد در آموزش و پرورش به رغم طراحی استراتژی های بلندمدت و کوتاه مدت آموزشی نهایتا در تاکتیک ها و روش های اجراء کم آوردند و با عدم رضایت جامعه و به خصوص فرهنگیان این وزرات خانه را ترک کردند ؟
آیا طرح تحول بنیادین خواهد توانست موفقیت تام داشته باشد؟
به دو دلیل موفقیت این طرح هم در بلند مدت بعید به نظر می رسد و البته به همان دلیلی که وزرای سابق و احتمالا وزرای آینده هم نخواهند توانست تحولات بنیادین را به منصه عمل رسانند چرا؟
اول:مهم ترین مشکل این طرح عدم وجود انگیزه های شغلی قوی در عوامل اجرایی است بار اصلی ناشی از اجرای این طرح به عهده معلمان است. معلم برای مشارکت در اجرای طرح های نظام بنیادین آموزش و پرورش می بایست انگیزه قوی شغلی داشته باشد، اما با وجود انبوه مشکلات معیشتی و درآمدهای نامکفی و به خصوص به لطف تورم و گرانی لجام گسیخته ماههای اخیر که توان خرید معلمان را کاهش بسیار محسوس داده است و معلمان عزیز با ذهنی نگران درپی تامین معیشت خانواده خود و تلاش پر زحمت در حل پازل ناموزون دخل و خرج گذران چرخ لنگ زندگی هستند و در نهایت اجرای طرح نظام بنیادین در آموزش و پرورش با معلمانی منفعل و بی انگیزه و نگران معیشت ره به ترکستان است و واقعا آنچه که به عینه در جامعه می بینیم با مدینه فاضله مدیران آموزش وپرورش فاصله ها دارد چرا که معلمان از فرط ناچاری و مشکلات عدیده اقتصادی اکنون در مقام معلم، راننده تاکسی، بنا، کارگرفنی، بقال، کاسب و….هستند و کی قرار است به مقام معلم پژوهنده برسند حتی قابل تصور در شرایط فعلی نیست! و البته تصور نمی کنم به این شغل آخری چندان تمایلی داشته باشند!
– گسترش کمی و گسترده دانشگاهها و موسسات آموزش عالی به خصوص در بخش غیر دولتی که بدون توجه به کیفیت آموزش و فضای کسب کار در جامعه در دو دهه اخیر صورت گرفته است موجب شده است تا در هر خانواده ایرانی از یک تا چند نفر تحصیلکرده دانشگاه رفته بیکار وجود داشته باشد که دستشان از بازار کار کوتاه در حالی که تامین پر زحمت هزینه های دانشگاه نیز بار مالی سنگینی بر گرده خانواده تحمیل کرده است چنین وضعیت تاثیرات نامطلوب منفی قابل توجه بر دیگر فرزندان خانواده که در مدارس مشغول تحصیل هستند باقی می گذارد چرا که مشاهده می کنند تلاش سال ها عضو خانواده برای تحصیل و دستیابی به شرایط شغلی مناسب در جامعه بی نتیجه مانده است و این مشکل انگیزه های ادامه تحصیل را از دیگر فرزندان خانواده سلب می نماید و این گونه چرخ دیگر تحول بنیادین که دانش آموزان است ناخواسته لنگ می زند.
– اجرای طرحهای آموزشی مستلزم یک فاکتور مهم دیگر است این فاکتور توجه جدی به نظام مشارکت معلمان در عرصه های مختلف و به خصوص مدیریتی در حوزه آموزش و پرورش است آموزش و پرورش همواره تحت فشارهای سیاسی توسط نمایندگان، فرمانداران و دیگر مسئولان محلی در شهرهای مختلف جهت انتصاب افراد مرتبط به عنوان رییس ادارات آموزش و پرورش است. تاکید برانتصاب افراد توسط گروههای پیش گفته عموما نه به واسطه توانمندی های آموزشی و سوابق موفق فرد مورد نظر است بلکه به واسطه ارتباطات افراد کاندیدای تصدی پست های مدیریتی با کانون های قدرت است به عبارت دیگر در بسياري از موارد انتصابات در آموزش و پرورش در جهت جلب رضایت معلمان نیست و در راستای تامین نظر نماینده مجلس، فرماندار و… صورت می گیرد و این مدیر منصوب قرار است بعد از انتصاب با معلمانی که در انتخابش کوچک ترین اعمال نظری ندارند در جهت رسیدن به اهداف نظام آموزش و پرورش تلاش نماید و فرد منصوب هم در جهت تامین نظر حامیان خود کارکرد غیر مشارکتی با معلمان خواهد داشت.
بنابراین بهتر است مدیران آموزش و پرورش ضمن تلاش برای ترمیم معیشت معلمان و افزایش انگیزه های شغلی تلاش نمایند از فشارهای سیاسی به حوزه تعلیم و تربیت بکاهند و بهترین شیوه در این خصوص اداره ادارات آموزش و پرورش و حوزه های مختلف به شیوه هیات امنایی متشکل از معلمان منتخبی است که طی یک انتخابات از سوی معلمان برای یک دوره مشخص انتخاب و همکاران واجدشرایط خود را جهت تصدی مسئولیت آموزش و پرورش با توجه به توانمندی های مدیریتی و آموزشی انتخاب نمایند.
